05

n o

n/wiAlfk i

B ■

RAWADĄC

o META¹

KOW

W •    “ ffe

lub inaczej

Funkcja błędu przełożenia jest więc pierwszą pochodną funkcji błędu ki_ne *^ Wykres (unkcji błędu przełożenia przedstawia rys.2.8. Na rysunku tym _0jjj funkcji błędu przełożenia dla określoną wartości ę,-    F/ę^jcst natomiast j_eJ** X.

algebraiczną sumą fiinkgi błędu przełożenia w określonym zakresie pomiarowy,*

m.

IW

Fj(ti=H

Rys.2Ji. Wykres funkcji błędu przełożenia 2. U. Rodzaje błędów kinematycznych oraz ich przyczyny

Przyczyny powstawania błędów kinematycznych można podzielić na trzy grupy;

-    błędy wykonania elementów łańcucha kinematycznego,

-    błędy doboru przełożenia przekładni gitarowej,

-    błędy wynikające z niesztywnośd elementów łańcucha kinematycznego związane z działaniem zmiennych obciążeń

Każdy łańcuch kinematyczny może zawierać następujące elementy: koła zębate (walcos; stożkowe, ślimakowe) osadzone na wałkach oraz śruby pociągowe i współpracujące z ■ nakrętki. Zasadnicze błędy wykonania tych elementów, to: błąd zarysu zęba, błąd podzialki, ta osiowe i promieniowe, błąd pochylenia linii zęba, błąd skoku gwintu, błąd kąta zarysu gwuitu c Pomimo że istnieją odpowiednie normy określające dopuszczalne wartości tych błędów* obrabiarkach nowo wyprodukowanych, ujęde analityczne nastręcza jednak trudności z»ua ze zróżnicowaną zależnością poszczególnych błędów w czasie Powyższe błędy są P⁵* przyczyną błędów łańcucha kinematycznego.

a

W sytuacji, kiedy wartość przełożenia przekładni gitarową jest liczbą niewymierną lub kiedy zestaw kół zmianowych me pokrywa potrzeb, występują błędy przełożenia przekładni gitarową Przykładem warunków, w których błąd jot nieunikniony, jest np nacinanie gwintu modułowego na tokarce lub nacinanie koła zębatego o zębach skośnych.

W pierwszym przypadku przełożenie zawierające liczbę n, w drugim występująca funkcja sinus kąta pochylenia linii zęba nie pozwalają na bezbłędny dobór wartości przełożenia Błąd przełożenia przekładni gitarową powoduje zatem systematyczny liniowo rosnący błąd kinematyczny, wg zależności

* !$,    (2, l|)

gdzie: fi, - względny błąd kinematyczny.

Błędy wynikające z niesztywnośd elementów łańcucha kinematycznego najtrudniej ująć analitycznie ze względu na zmienność odkształceń elementów związanych ze zmiennością sil skrawania

Obecnie stosowane metody pomiaru błędów kinematycznych opierają się na pracy obrabiarki luzem, eliminują przeto problem nicsztywności elementów łańcucha kinematycznego Problem wpływu sztywności w obrabiarkach o układach ruchów kształtujących bardziej złożonych, uwzględniający zarówno sztywność postaciową, jak i sztywność skrętną wałków i śrub pociągowych, znajduje się w chwili obecną w stadium opracowań początkowych.

Wykres błędu kinematycznego F(<p_p), pokazany przykładowo na iys.2 9, pozwala na określenie składowych elementów całkowitego błędu kinematycznego, otrzymanego w wyniku superpozycji błędów składowych.

Na rysunku tym zaznaczono:

■ błędy systematyczne AK, wynikające z błędów dobom przełożenia przekładni gitarowych, dające liniową zmianę błędu AK, (rys 2 9b),

-    błędy cykliczne AK, - wynikające z niedokładności wykonania zarysów zębów i nierównonuemości podzialki obwodową oraz bida uzębienia Dają one okresowe, o dużą częstości, zmiany wartości AK, (rys.2.9e),

-    błędy sumaryczne AK, - wynikające z sumarycznego błędu podzialki ślimacznicy stołu obrotowego frezarki obwiedniowej lub błędu skoku śruby pociągową, dają one okresową zmianę błędu AK, o małą częstośd (rys.2.9d),

-    błędy przypadkowe, mające charakter losowy, a wynikające ze zmiany współczynniki tarem, sil skrawania, napięcia zasilającego silnik napędowy i inne, dające ni wykresie chwilowe cykliczne aperiodycznc zmiany AK