0000073

MAKIA SADOWSKA-WROBLEWSKA

PROFILAKTYKA I LECZENIE ZACHOWAWCZE ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA

Z Instytutu Reumatologii w Warszawie Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. med. E. Maldyk

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk) należy do grupy przewlekłych zapalnych chorób reumatycznych. Etiologia schorzenia nie jest znana. Badania ostatnich lat wydają się potwierdzać hipotezę o genetycznym uwarunkowaniu zzsk. U prawie wszystkich chorych na zzsk stwierdza się bowiem obecność jednego z antygenów układu zgodności tkankowej — antygenu HLA--B27.

Do pełnego rozwoju sprawy chorobowej przyczynia się najprawdopodobniej przebyta infekcja lub spaczona reakcja ustroju na niejednorodne czynniki infekcyjne. Jednak jak dotąd nie udało się zweryfikować etiologicznego czynnika infekcyjnego w zzsk.

Ze względu na powyższe rozważania etiopatologiczne w chwili obecnej nie znamy metod niedopuszczających do powstania zzsk.

Profilaktyka w zzsk polega na zapobieganiu zniekształceniom występującym w tym schorzeniu. Dla należytej oceny tego zagadnienia konieczna jest znajomość naturalnego przebiegu zzsk i metod nowoczesnej diagnostyki.

Zzsk rozpoczyna się zwykle od zmian zapalnych stawów krzyżowo-biodro-wych. Następnie zajęte zostają stawy apofizarne kręgosłupa i stawy żebrowo--kręgowe oraz żebrowo-poprzeczne. W dalszym przebiegu dochodzi do kostnienia tkanki okołokręgosłupowej. W końcowym okresie kręgosłup stanowić może całkowicie usztywniony kostny słup.

W przebiegu zzsk w przypadkach nie leczonych dochodzi do powstania charakterystycznych zniekształceń. Lordoza lędźwiowa ulega wyrównaniu, kyfoza piersiowa zwiększa się. Głowa zostaje wysunięta do przodu. Ruchomość oddechowa klatki piersiowej ulega zmniejszeniu. W około 50% przypadków dołączają się zmiany i przykurcze w stawach biodrowych, i barkowych, a nieco rzadziej w stawach kolanowych. Zmiany te dają charakterystyczną sylwetkę chorego przypominającą sylwetkę narciarza.

Profilaktyka zniekształceń łączy się ściśle z wczesną diagnostyką. Wczesna diagnostyka zmian w obrębie stawów krzyżowo-biodrowych jest trudna, szczególnie w tych przypadkach, gdy obraz radiologiczny nie jest jednoznaczny. Dużą pomoc diagnostyczną przemawiającą za zzsk w przypadkach wątpliwych stanowi stwierdzenie obecności antygenu HLA-B27 i stwierdzenie wysokiego wskaźnika radioaktywności stawów krzyżowo-biodrowych w badaniu izotopowym. Badanie termogTaficzne w chwili obecnej nie ma istotnej wartości diagnostycznej w zzsk.

Wczesne postawienie rozpoznania umożliwia rozpoczęcie wczesnej, właściwej profilaktyki zniekształceń i leczenia zachowawczego.