104 3

Rozliczenia gotówkowe mogą wystąpić w formie:

•    czeku gotówkowego;

•    wpłaty gotówki na rachunek właściciela lub do kas banku, w którym ma on rachunek.

Czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, i jej wypłaty okazicielowi (czek na okaziciela) lub osobie wskazanej na czeku (czek imienny).

Należy dodać, że ustawa o działalności gospodarczej ogranicza stosowanie operacji gotówkowych między kontrahentami prowadzącymi księgi rachunkowe lub podatkowe księgi przychodów i rozchodów. Jeżeli jednorazowa wartość należności lub zobowiązań przekracza równowartość 3000 euro (lub 1000 euro, gdy w poprzednim miesiącu wartość rozrachunków między dwoma kontrahentami przekroczyła 1000 euro), jednostki mają obowiązek posiadania rachunku bankowego i prowadzenia za jego pośrednictwem wszelkich rozliczeń.

Rozliczenia bezgotówkowe polegają na regulowaniu rozrachunków za pośrednictwem i pod kontrolą banku. Stąd też warunkiem tych rozliczeń jest posiadanie rachunku bankowego przez co najmniej jedną ze stron transakcji. Rozliczenia bezgotówkowe mogą być przeprowadzane w formie:

•    polecenia przelewu;

•    czeku rozrachunkowego;

•    akredytywy;

•    rozliczenia saldami;

•    rozliczeń planowych;

•    weksla;

•    kart płatniczych.

Polecenie przelewu jest to dyspozycja dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania nią rachunku wierzyciela.

Czek rozrachunkowy (potwierdzony przez bank lub nie) stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną bankowi do obciążenia jego rachunku kwotą czeku i uznanie nią rachunku posiadacza czeku.

Akredytywa polega na wyodrębnieniu przez bank - na wniosek dłużnika -środków z jego rachunku i przekazaniu ich do banku wierzyciela w celu dokonania zapłaty za spełnione świadczenia.

Rozliczenia saldami mogą być stosowane wówczas, gdy kontrahenci są dla siebie nawzajem dostawcą i odbiorcą. Ten spos ^;b rozliczeń polega na kompensowaniu wzajemnych należności i zobowiązań w pewnym okresie i ustalaniu salda do rozliczenia.

Rozliczenia planowe stosuje się przy stałych i częstych dostawach. Polegają one na zaliczkowych przelewach środków pieniężnych na dostawy planowane w danym okresie. Okresowo następuje porównanie przelewów z wartością dostaw i rozliczenie różnic.

Regulowanie rozrachunków za pomocą weksla może przejawiać się w:

•    wystawieniu weksla w celu wyrównania rachunku, np. zapłaty za określone świadczenia;

•    zobowiązaniu formalnym (oderwanym od przyczyny gospodarczej).

104