104345

Kvni

.WARCABY”

..WARCABY"

___¹— Malewskiemu dedykowane. Chodzi — oczywiście pg

O Warcaby. Jest to jakby dalsze ogniwo żartobliwego wierszowani^

.jambów"; podobnie jak i one skierowane są do współtowarzysz    ___

prac i zabaw filomackich. Ale realizują raczej konwencję dydaktycznej | Czytelnikowi, który świadom jest. że mowa tu o pułkach, o trupach MB poetyckiego niż przemówienia na cześć solenizanta. „Dydakty-ff> o jeńcach wojennych występujących w postaci pionków na warcabni-W* jol tu, oczywiście, żartobliwa; próba pouczenia przyjaciela o za*cy- zadźwięczą w tych słowach od razu akcenty heroikomiczne. A udana ttdKh grv w warcaby.    foowaga nauczania przerodzi się w żart wierszowany. Nic przednio!

Trudno o temat bardziej odległy od materii poetyckiej; zadanie j wypowiedzi, ale sprawność wirtuozerii autora w przekształcaniu me-podjęte przez autora sprowadzało się przeto — zgodnie z nakazami! taforycznym gry w walkę orężną przyciągać pocznie jego uwagę. W ten ónczesncj poetyki — do przekształcenia wszystkiego, co było abstrakęjJsposób gra w warcaby przybiera jak gdyby wszelkie uroki ..zabawy pojęciowej „prozy" prawideł, w literackie konkrety obrazowania]^w poegę”¹, ściślej — w wierszowaną pomysłowość obrazowania, poetyckiego. Słowem chodziło o to, co sam Mickiewicz określał jako] A więc jeszcze jedna „etiuda” pisarska młodego Mickiewicza? „pietwszą poety powinność", aby „rzecz zmysłowie malować®^^* wierszopisarskie w obrazowaniu, w naginaniu pióra do Trzeba było zatem grę w warcaby w obrazach przedstawić. Poeti-Węzłości wyrażenia i elegancji, stylu" Trembeckiego?* świadom był, w jakie związki z tradycją literacką wchodził; pamiętali Tak by istotnie określać należało ten poemat, gdybyśmy znali go

Pułk chce się z pułkiem zetrzeć, trupem usłać pole Albo żywym broń wydrzeć i zaprzeć w niewolę.

o Szachach Vidy—Kochanowskiego i świadomie do wielkich popr ków nawiązywał:

O Wsdo. gdybym dostał twój pędzel bogaty.

Wido tak biegle w polskie przystrojony szaty!

Zdarz, niech twojego torem idąc wynalazku.

Opisom mym udzielę powabu i blasku.

Podejmował wszakże zadania tym trudniejsze, że poemat nie miai być narracją o jakimś konkretnym wydarzeniu gry w warcaby, alt zobrazowaniem jej reguł jako zasad ogólnie obowiązujących.

Rozwiązanie znalazł Mickiewicz w zastosowaniu jednolitego me irfwyonir spojrzenia na warcabnkę jako na pofe walki orężnej „Wśstfcsc tedy, iż gra ta jest bojów obrazem” — powiada u samegc wAęn; i tak teł ujmuje swe wierszowane' pouczanie o strategii w walce O zwycięstwo w warcabach.

jjtylko w wersji, jaką poeta odczytał w kwietniu 1819 r. przyjaciołom Iloma tom Choć i wtedy zadźwięczałby nam może swymi skcrntm irycznymi odrzucony później początek utworu z takim oto opisom

Jużeśmy dawno chłodne śniegi pożegnali.

Słońce już coraz tęższym promykiem świat palt Między ożywionymi biegnę spocząć drzewy; . Ptasząt słuchać i wonne oddychać powiewy.

Gdzie spojrzę, jest czym oko. jest czym bawić serce: Wiosna zielone łąkom przyrzuca kobierce.

Bogaty z odmrożonych ziemie kwiat wynika I wdzięczną barwą ciągnie dłonie śmiertelnika.

Tam słysząc wabik samki. chciwy z nią wesda. Poranny się skowronek ku górze wystrzela. Miłosnym dzwoni głoskiem. pływając w obłoku,

I miłe pieści ucho, niedostępny oku*.

I H aaś JDamamtm a rozwatoi sarka Giedymina ', wyd.

Via.PK.ml Kleinera, y. dr„ 11J7: J..| wierne, które mają

* raawtośe wysłowiona anicuid prozę pouczającą w| '    ■ JĄ* pwnrtoHtsycy stawa*

¹ Określenie J. Kleinera, ibidem, I 138.

•    Por. J. T ret»a k, Akan Mickiewicz w świetle mmyckjródd. JS 821. Kuków 1917. a. 79.

•    Dzieła wszyst., t. I. cz. I. Ł 245.