CCI00119

Ateny IV wiek p.n.e.

{Państwo, ku. III, fragm. rozdz. XIII)

12. Chodzi oczywiście o strażników państwa, czyli elitarną grupę dbającą o przestrzeganie prawa.

słusznie jednymi cieszy, a drugimi brzydzi i te, co piękne, chwalić potrafi, brać je w głąb własnej duszy, żywić się nimi i przez to się doskonalić. A to, co szpetne i haniebne, potrafiłby słusznie ganić i nie znosić tych rzeczy już za miodu, zanimby umiał rozumnie powiedzieć, dlaczego; a gdyby przyszedł rozum - on by go z radością powitał, bo rozpoznałby w nim krewnego - to byłyby skutki takiego wychowania.

-    Ja też myślę - powiada - że dlatego na służbie Muzom opiera się wychowanie. [...]

*

-    Otóż drugim z kolei środkiem wychowawczym jest gimnastyka.

-    No tak.

-    Więc trzeba z jej pomocą leż troskliwie kształcić ludzi od dziecięcych lat; przez cale życic. A to się jakoś tak ma. Ale zobacz i ty. I3o mnie się nie zdaje, żeby, jeśli ktoś ma zdrowe ciało, u lego ono własną mocą wywoływało zdrowie duszy, tylko na odwrót: dusza dobra własną mocą czyni ciało najlepszym jak tylko można. A tobie się jak wydaje?

-1 mnie - powiada - tak samo.

-    Więc może o duszę naprzód dbajmy jnk należy i polem jej zostawmy szczegóły troski o ciało, a sami może tylko zarysujmy pewne wzory, aby się zbyt długo nie rozwodzić - będzie najlepiej, jeżeli tak zrobimy.

-    Tak jest.

-    Więc mówiliśmy, że powinni unikać opilstwa. Do to każdemu innemu raczej ujdzie niż strażnikowi, żeby się upił i nie wiedział,- co się z nim dzieje.

-    To by było śmieszne - powiada - żeby strażnik potrzebował strażnika.¹²

-    A jakże tam będzie z wiktem? Do ci ludzie to zapaśnicy i stają do zawodów największych. Czy nie?

-    Tak.

-    Więc czy' stan fizyczny atletów podczas treningu byłby odpowiedni dla nich?

-    Może być.

-    Wiesz - powiedziałem - z nim się jednak pewna senność łączy i jakieś to icli zdro-, wic bardzo niepewne. Czy nic widzisz, że śpią cale życic i jak się tylko który' choć trochę wyłamie z przepisanej diety, to zaraz taki atleta ciężko zaczyna chorować.

-    Widzę.

-    Więc tym zapaśnikom wojennymi - dodałem - trzeba jakiegoś bardziej wymyślnego ćwiczenia. Oni powinni, jak psy, mało spać i mieć jak najbystrzejszy' wzrok i słuch, a żc na wyprą wach muszą często wytrzymywać odmiany i wody, i pokarmów, i skwarów,-i mrozów, więc ich zdrowie powinno być nic takie delikatne.

-    Wydaje mi się.

-    Więc czy najlepsza gimnastyka nic byłaby jakoś bliźniaczo podobna do tej służby Muzom, którąśmy przed chwilą przechodzili?

-    Jak to myślisz?

-    Jakaś gimnastyka prosta i przyzwoita, i jak najściślej związana z wojną.

-    W jakimżc sposobie?

-    Już i od Homera - powiedziałem - inolna by się lakicli rzeczy nauczyć. Wiesz przecież, że na wyprawie, kiedy bohaterowie ucztują, on icli ani rybami nie karmi, chociaż oni są nad morzem, kolo Hellespontu, ani gotowanym mięsem, tylko pieczonym, o które żołnierzowi najłatwiej. Przecież wszędzie, żeby tak powiedzieć, łatwiej mu ogień rozpalić, niż nosić ze sobą naczynia.

-    Naturalnie.

-    Ani o przyprawach, zdaje mi się, Homer nigdzie nie wspomina. Ale to i inni ćwiczący się wiedzą, że ciało, które ma być w dobrej formie, powstrzymywać się musi od wszelkich lakicli rzeczy.

-    O, dobrze to wiedzą - powiada - i powstrzymują się.

-    Zatem ty, przyjacielu, nie chwalisz, zdaje się, syrakuzańskicj kuchni ani sycylijskiego bogactwa przysmaków, jeżeli uważasz, że lak być powinno?

-    Zdaje mi się, że nic.

-    Zatem ganisz zarazem i wdawanie się z dziewczętami z Koryntu¹’ u ludzi, którzy chcą być w dobrej formie?

-    Ze wszccli miar przecież.

-    Więc i ciastka attyckic, które uchodzą za przysmaki?

-    Z konieczności.

-    Zatem, gdybyśmy takie (niewłaściwe) odżywianie się i tryb życia przyrównali do budowania melodii czy do pieśni zawierającej wszelkie możliwe harmonie i wszelkie możliwe rytmy, to porównanie byłoby słuszne?

-    Jakżeby nie?

-    Prawda, tam różnorodność i bogactwo zaszczepiały brak dyscypliny, a te zaszczepiają chorobę. A prostota w kulturze duchowej szczepi w duszach rozwagę, a ciałom zdrowie przynosi. [...]

{Państwo. k.i. III, frngin. ror.clz. XVII)

-    A ludzie młodzi - ciągnąłem dalej - jasna rzecz, że będą się wystrzegali zwracania się do władzy sądowej: wystarczy im ta prostota duszy i kultura wewnętrzna w służbie u Muz wyrobiona, która, mówiliśmy, zaszczepia w duszach rozwagę.

. - No, lak - powiada.

-    A jeśli człowiek kulturalny będzie gimnastykę uprawia! po tych samych śladach idąc, które w służbie u Muz poczynił, to czy nic dojdzie do tego, żeby się obchodzić bez mcdyęyny, aż chyba tylko w ostateczności?

-    Tak mi się wydaje.

-    Same zaś ćwiczenia gimnastyczne i tnidy będzie podejmował mając na oku rozbudzenie swego wrodzonego temperamentu. Dla rozbudzenia w sobie szlachetnego zapału raczej będzie się trudził niż dla zdobycia siły. Więc nic tak jak inni zapaśnicy, nie dla zdobycia siły będzie normował swe pokarmy i podejmował wysiłki.

-    Zupełnie słusznie - powiada.

13. Korynt - prastare miasto w środkowej Grecji, ważny ośrodek handlu (port). Słynęło z bogactw, luksusu i rozrywek; córa Koryntu - Irctcrn, prostytutka (przyj), red.).