108

Nieco bardziej rozbudowany schemat zasilacza przedstawiono na rys. 4.28. Układ ten w porównaniu z poprzednim zawiera dwie dodatkowe diody. Dioda Ze-nera 02 ogranicza napięcie ładowania baterii, natomiast dioda świecąca 03 sygnalizuje zakończenie procesu ładowania baterii. Gdy do zasilacza przyłączy się nienałado-waną baterię, napięcie na jej zaciskach jest mniejsze niż napięcie umożliwiające przewodzenie diod D2 i 03. W czasie ładowania napięcie baterii rośnie. Po osiągnięciu maksymalnej wartości napięcia, diody D2 i D3 zaczynają przewodzić, napięcie baterii przestaje wzrastać, większa część prądu l₉ płynie teraz przez diody D2 i D3. Nie ma zatem niebezpieczeństwa nadmiernego ładowania baterii, jeśli zapomni się ją odłączyć. Zaprojektowanie układu nie jest skomplikowane, jako przykład mogą posłużyć obliczenia prostownika nadającego się do regenerowania baterii złożonych z 6 ogniw RI4, R20 lub dwu płaskich baterii typu 3RI2. Przyjęto następujące dane prostownika: U₂ = 24 V, /₀ * 30 mA, U_t*9 V.

24-9 2,2 • 0,03

sas 220 fi

R₂ = 10-220 = 2200 fi

Maksymalne napięcie ładowania baterii złożonej z 6 ogniw wynosi: U₀ = 6. • 1,7 =

10,2 V. Napięcie przewodzenia diody świecącej czerwono U_Di — 1,65 V, wobec tego napięcie robocze diody Zenera będzie:

1,65 = 8,55 V

Taką wartość napięcia Zenera mogą mieć diody typu BZP683C8V2 lub C9VI; trzeba wybrać odpowiedni egzemplarz.

W układzie należy zastosować diodę świecącą czerwono, ponieważ jej napięcie przewodzenia w minimalnym stopniu zależy od prądu przewodzenia.

ma nie tylko regulowane napięcie wyjściowe,

Jeszcze bardziej przydatny będzie uniwersalny zasilacz, którego schemat przedstawiono na rvs. 4.29. Zasilacz ten

ograniczający

Tranzystor Tl pracuje w układzie szeregowego regulatora prądu, tranzystor 72 Jako wzmacniacz błędu, tranzystor 73 jako element wzmacniający układu ogranicznika

prądu, wreszcie tranzystor 74 jest wzmacniaczem sterującym świecącą diodę wskaźnikową 06.

Dla uproszczenia objaśnień przyjęto, że układ pracuje jako stabilizowany zasilacz obciążony rezystorem R₀.

jeżeli napięcie wyjściowe zmniejszyłoby się z jakichkolwiek powodów, to zmiana ta spowoduje również zmniejszenie napięcia bazy tranzystora 72, a więc i prądu kolektora l_C2. Wobec tego większa niż dotychczas część prądu /_B1 popłynie do tranzystora Tl zwiększając jego wysterowanie, a więc i natężenie prądu /_Cl. Wzrośnie wtedy prąd /_B, a napięcie wyjściowe wróci do nastawionej wartości. Gdy napięcie wyjściowe na przykład wzrosło, zm any w układzie będą przebiegać odwrotnie niż

poprzednio.

Prąd obciążenia przepływa przez rezystor R₄ wywołując na nim spadek napięcia. Jeżeli prąd l₉ ma wartość mniejszą niż poprzednio nastawiona za pomocą potencjometru R₄, to tranzystor 73, którego baza jest zasilana poprzez dzielnik z rezystorami

108