.Serce społeczności lokalnej' - tak zdefiniował zadania animatora jeden z uczestników warsztatów Centrów Aktywności Lokalnej. Określenie to podkreśla wielowymiarowość oraz skalę emocjonalnego zaangażowania, ulokowaną w tym pojęciu. Łączy ono profesjonalizm z emocjonalnym zaangażowaniem, jakie cechuje społecznika. Można wyróżnić następujące funkcje animatora społecznego:
Zaangażowanie
Ułatwianie
Edukowanie
Zachęcanie
Wzmacnianie
Wyrównywanie szans
Ocenianie
Wyraźniej podkreślane są więc spełniane funkcje niż zawód, bowiem animatorem społecznym może być pracownik wielu dziedzin życia, zarówno instruktor kulturalno-oświatowy, nauczyciel, pracownik socjalny, lider organizacji pozarządowej, jak i burmistrz, dziennikarz lub biznesmen. Takie ujęcie animatora nie wyklucza jednak uformowania odrębnego zawodu. Z pewnością ukształtowanie się nowego zawodu powinno być poprzedzone doskonaleniem i dookreśleniem funkcji oraz umiejętności, jakimi powinien cechować się animator społeczny.
Do najważniejszych już dziś zaliczyć należy:
rozwój partnerskich relacji w środowisku poprzez budowanie koalicji,
komunikację pomiędzy potencjalnymi partnerami społecznymi poprzez
wypracowywanie kontaktów i relacji zarówno z, jak i pomiędzy kluczowymi
postaciami,
nakreślenie profilu społeczności - poznawanie lokalnych mieszkańców, udogodnień, historii, problemów itp..
procesy podejmowania wspólnych decyzji poprzez dochodzenie do consensusu
i określanie wspólnego celu,
pracowanie w oparciu o dynamikę grup,
podtrzymywanie zaangażowania i motywowanie innych,
tworzenie sieci - praca ponad granicami, pielęgnowanie kontaktów,
zarządzanie informacją i zasobami.
Posiadając takie kompetencje, animator umożliwia zmianę wzorów kulturowych (od biernej postawy po aktywną), w kierunku postawy obywatelskiej ukierunkowanej na kooperację. Ułatwia włączenia się w życie grup i społeczności, dzięki czemu mieszkańcy odkrywają wartości wspólnoty, solidarności, satysfakcji z pomocy innym, a więc następuje zmiana hierarchii wartości w kierunku współpracy na rzecz wspólnego dobra.