2918586889

113

ROLA prasy lokalnej...

ponuje Francis Fukuyama: „Kapitał społeczny można najprościej zdefiniować jako zestaw nieformalnych wartości i norm etycznych wspólnych dla członków określonej grupy i umożliwiający im skuteczne działanie”¹⁶. Jednym z głównych wskaźników wielkości kapitału społeczno-kulturalnego jest poziom społecznego zaufania, np. zaufania do lokalnych mediów¹⁷. W tym celu badaniu poddaje się również ich funkcje sprawozdawcze, informacyjne¹⁸. Media rzetelnie informujące i darzone zaufaniem mają potencjalnie większe szanse aktywizowania odbiorców¹⁹.

Robert Putnam zwraca uwagę na związki między partycypacją społeczną, mediami i kapitałem, określanym przez niego jako społeczny. Dla tego badacza jednym ze wskaźników społecznego kapitału jest zainteresowanie obywatela sprawami społeczności, objawiające się m.in. czytelnictwem gazet²⁰. Czytelnictwo jest mierzalnym wyrazem uczestnictwa bezpośredniego biernego. Z kolei kapitał określany jako nieformalny jest powiązany z uczestnictwem czynnym. Jak pisze Maciej Frykowski: „Koncepcja ta (nieformalnego kapitału społecznego) nawiązuje do uczestnictwa społecznego na poziomie najniższego stopnia formalizacji, określanego mianem grassroots organizations”²¹. Typ takiego uczestnictwa stanowi dziennikarstwo „oddolne” (grassroots reporting), nazywane również dziennikarstwem obywatelskim. Występuje ono przede wszystkim jako dziennikarstwo internetowe, ale silnie oddziałuje na media tradycyjne, które mają możliwość wykorzystać dla potrzeb społeczności swą ugruntowaną pozycję. Zdaniem Dana Gillmora „gazety zmniejszają nakłady, tracą moc, ale nieoczekiwanie zatrzymują głęboki rezerwuar wiarygodności i autorytetu w swoich wspólnotach. Ta skarbnica musi być dopełniona; chodzi tu o obywateli, którzy gdy da się im szansę, mają możliwości udzielenia pomocy i będą z tego powodu szczęśliwi. Klucz stanowi konwersacja ze wspólnotą, a nawet więcej, pomoc członkom społeczności w komunikacji między sobą”²². Ważne jest, by gazeta była pośrednikiem, a nie stroną, twierdzi

J. Cole ma n. Proponują za Adamem Bartoszkiem stosowanie hybrydy terminologicznej kapitał społeczno-kulturowy, [za:] A. Bartoszek: Analizy kapitału społeczno-kulturowego w teorii zmiany i mobilności społecznej, [w:] M.S. Szczepański (red.): Kapitał społeczno-kulturowy a rozwój lokalny i regionalny, Tychy 2000, s. 37.

^,6 F. Fukuyama: Kapitał społeczny, [w:] L. H a r r i s o n, S.P. Huntington (red.): Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństw, tł. S. Dymczyk, Poznań 2003, s. 169.

¹⁷    Odzwierciedla to np.: metodologia badań prowadzonych przez ośrodki akademickie, w tym Georgia State Univcrsity oraz badań The Social Capital Community Bcnchmark Survey.

¹⁸    Np. w metodologii badań NRCS- Social Sciences Institutc.

¹⁹    „Zaufanie pozwala nam zredukować niepewność i założyć, że inni bądą postępować korzystnie dla nas lub przynajmniej neutralnie. (...) (Jednocześnie) zaufanie to nic tylko kontemplacyjna nadzieja, ale oparte na tym zaangażowanie (...)”. P. Sztompka: Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2004, s. 310.

²⁰    R. A. Putnam: Demokracja w działaniu: tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, tł. J. Szacki, Kraków 1995, s. 142.

^ i

~ M. Frykowski: Zaufanie i kapitał społeczny w przestrzeni miejskiej Łodzi, [w:] A. Majer, P. Starosta (red.): Wokół socjologii przestrzeni, Łódź 2004, s. 171.

²² D. G i 11 m o r: We the Media: Grassroots Joumalism By the Peoplc, For the Pcople, http://www.hy-pcrgcne.net/wcmcdia/wcblog.php?id=P38, 1.03.2005.