2918586891

115

ROLA prasy lokalnej...

wiążąc się z przeszłością regionu oraz tradycją narodową. Także partycypacja w pielęgnowaniu europejskich tradycji dokonuje się przez lokalną prasę. Uczestnictwo historyczne jest kanwą uczestnictwa współczesnego. Jest podstawą kapitału społeczno-kulturowego, odwołuje się do „korelatów wzorców, wartości i znaczeń zakodowanych w kulturowej przestrzeni regulującej aktywność życiową podmiotu. (...) nadaje jej (jednostce) zbiorową tożsamość”³¹. Prasa lokalna jako nośnik wspólnotowych wartości odgrywa szczególną rolę w pośredniczeniu między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Bywa uznawana przez badaczy tradycji kulturowej za jedną z istotnych „dróg” przekazu. Zajmuje ważne miejsce wśród takich źródeł informacji jak: dziadkowie, rodzice i szkoła³². Jerzy Szacki wskazuje na trzy aspekty tradycji: czynnościowy, przedmiotowy i podmiotowy. Uczestnictwo historyczne pozwala się scharakteryzować w analogiczny sposób.

Czynnościowe pojęcie tradycji dotyczy aktu przekazywania z pokolenia na pokolenie dóbr danej zbiorowości³³. Prasa dokonuje transmisji społecznej³⁴ owych dóbr, czego efektem jest ich reprodukcja świadoma bądź nieświadoma³⁵. Oddając swoje łamy przekazom o walorach tradycyjnych, stanowi „pas transmisyjny” dla lokalnych wartości, pamięci historycznej, dorobku kulturalnego. Jednocześnie stanowiąc wartość historyczną (jako tytuł, zespół twórców itp.), transmituje sama siebie, utrwalając w świadomości lokalnej ciągłość. Prasa lokalna mająca określoną przeszłość, dorobek oraz podejmująca tematykę przeszłości jest wobec tego zarówno „strażnikiem tradycji” (instytucją lokalną)³⁶, jak i jej „chronionym obiektem”. Jak zwraca uwagę Jerzy Szacki, współcześnie transmisja społeczna nie jest zjawiskiem pożądanym, „wciąż jeszcze modernizacja bywa bowiem identyfikowana ze zrywaniem wszelkich związków z przeszłością, a nowoczesne społeczeństwa uchodzą za takie, dla których zrozumienia wystarcza w zupełności obserwacja aktualnych zachowań się jednostek”³⁷. Jednak to właśnie historyczna akumulacja kapitału społeczno-kulturowego na danym

³¹    A. B ar toszc k, op. cit., s. 38. Zwraca się uwagą na bezpośredni związek tego aspektu kapitału społeczno-kulturowego z istnieniem i czytelnictwem prasy lokalnej; np. M. Lipok--Bierwiaczonck: Kapitał kulturowy, [w:] M. Szczepański, P. Rojek (red.): Cnoty i instytucje obywatelskie w społeczności lokalnej, Tychy 2001, s. 66.

³²    Ankietowani w 48 proc. (lub 54 proc. w zależności od miejscowości) wskazują na lokalną prasą jako instytucją kulturalizacji. Na podstawie badań Bielska Podlaskiego i Knyszyna, [za:] J. Muszyńska: Proces kulturalizacji i dcwaloryzacji tradycji kulturowej, [w:] J. Nikitorowicz, J. Halicki, J. Muszyńska (red.): Miądzygcncracyjna transmisja dziedzictwa kulturowego. Społeczno-kulturowe wymiary przekazu, Białystok 2003, s. 121-123.

³³    J. Szacki: Rola tradycji i idei zapożyczonych z przeszłości w funkcjonowaniu świadomości społecznej, [w:] M. Malikowski, S. Marczuk (red.): Socjologia ogólna. Wybór tekstów, t. III, Tyczyn 1997, s. 344.

³⁴    Pojącic transmisji społecznej [za:] Ibidem.

³⁵    Z. Jasiewicz: Tradycja (hasło), [w:] Z. Staszczak (red.): Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Warszawa 1987, s. 354.

³⁶    J. Kurczewska, M. Kcmpny, H. Bojar: Społeczności lokalne jako wspólnoty tradycji -w poszukiwaniu korzeni demokracji, [w:] A. Sułek, M.S. Szczepański (red.): Śląsk-Polska--Europa. Zmieniające sią społeczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej, Katowice 1998, s. 199.

³⁷    J. S z a c k i, op. cit., s. 346.