2918586892

117

ROLA prasy lokalnej...

odbioru może stanowić lokalną tradycję. Warto również zwrócić uwagę, iż komunikowanie przeszłości służy porozumieniu⁴⁶, a w dalszej perspektywie budowie więzi. Dzieje się to nie tylko w drodze transmisji tradycji „widocznej” (wysoce zobiektywizowanej i sformalizowanej)⁴⁷, ale przede wszystkim dzięki sprzyjaniu tradycji „niewidocznej” (wyrażanej w nawykach myślowych czy rutynowych działaniach)⁴⁸.

Obecność przeszłości na łamach prasy może przybierać przeróżne formy. Zupełnie naturalne wydaje się przywoływanie minionych wydarzeń jako tła w relacjonowaniu spraw bieżących, informowanie o obchodach rocznic, nagrodach przyznanych zasłużonym mieszkańcom itp. W sposób zdecydowanie bardziej sugestywny oddziałują jednak teksty poświęcone tematyce historycznej oraz zajmujące stałe kolumny, szpalty, dodatki pojawiające się regularnie. Przeszłość jako immanentna zawartość takich przekazów nabiera szczególnego znaczenia. Nie istnieje „obok” ani „przy okazji”, ale sama w sobie stanowi wartość. Odbiór takiego przekazu również nabiera szczególnego charakteru. Jak pisze Jerzy Szacki, „tradycja to obecność przeszłości w nas samych, czyniąca nas wrażliwymi na wpływ tego faktu społecznego”⁴⁹.

Natomiast podmiotowe ujęcie tradycji ukazuje stosunek danego pokolenia do przeszłości, jego zgodę lub protest przeciw dziedziczeniu⁵⁰. Jest to „tradycja po prostu”⁵¹. Podmiotowo rozumiane uczestnictwo historyczne jest uczestnictwem bezpośrednim czynnym. Przybiera formę „obrotu” tradycją⁵². Jak pisze powołujący się na Michała Głowińskiego Szacki, tradycja nie jest odwzorowaniem przeszłości, ale tym, jak ją widzą i przekształcają przyszłe pokolenia⁵³. Refleksję nad podmiotowym ujęciem tradycji warto uzupełnić pojęciem „świadomości przeszłości” jako tego, co funkcjonuje potocznie, co jest uważane za tradycję przez mieszkańców⁵⁴. Pogłębianie świadomości przeszłości, w jej dobrych i złych przejawach, ich wyartykułowanie czy debata to nieliczne możliwości zaktywizowania odbiorców w czynieniu tradycji „swoją własną”⁵⁵, w umożliwieniu wkomponowania tradycji we własną biografię. Jako miejsce pamięci i debaty nad tradycją, lokalne media nie pozwalają jej odejść niezauważonej, dają szansę na jej

⁴⁶    „W społeczeństwach, w których dokonało się zindywidualizowanie światopoglądów, istnieje ko-nicczność komunikowania przekonań, aby życie społeczne w ogóle było możliwe'’. D. Niczyporuk, op. cit., s. 45.

⁴⁷    J. Kurcze ws ka, M. Kem p ny, H. B oj a r, op. cit., s. 203.

⁴⁸    Ibidem.

⁴⁹    J. S z a c k i, op. cit., s. 351.

⁵⁰    Ibidem., s. 344.

⁵¹    Ibidem.

⁵²    Treści tego, co określamy pamiącią społeczną, podlega nieustannej selekcji, ale także interpretacji i rcintcrpretacji, które są uwarunkowane społecznie. B. S z a c k a, op. cit., s. 52.

⁵³    J. S z a c k i, op. cit., s. 354.

⁵⁴    J. Kurczewska, M. Kcmpny, H. B oj ar, op. cit. s. 199.

⁵⁵    „Poziom kompetencji komunikacyjnych w obrąbie znajomości tradycji kulturowej społeczności lokalnej (...) świadczy o przyswojeniu kultury, natomiast uznanie jej za własną to efekt jej waloryzacji”.