14

Przedstawienie przyszłych działań w pozytywnym świetle; uczczenie działań w przyszłości, a następnie stworzenie atmosfery podniecenia przyszłymi zmianami.

Unikanie kreowania .przegranych" (jeżeli jednak niektóre osoby będą musiały przegrać w wyniku zmiany, powinny się o tym dowiedzieć jak najwcześniej), podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie poniesionych przez ludzi strat w sposób sprawiedliwy i z wyczuciem. Stawianie czoła ludzkim obawom i zajęcie się nimi, jest często bardziej skuteczne, niż ich pomniejszanie.

W świetle przedstawionych lęków i pewnych sposobów radzenia sobie z nimi - kluczowa w przeżywaniu zmiany jest postawa animatora. Musi on być jednocześnie na zewnątrz, bo potrzebuje zachować dystans i refleksję, ale również wewnątrz, kiedy pomaga ludziom przezwyciężyć ich lęki. Czasem wystarczy powiedzieć .przecież świetnie sobie dajecie radę", wywołać dyskusję, dostarczyć informacji i wówczas ludzie przełamują impas, idą dalej.

Czas potrzebny na zmianę

Animator musi ich umieć wanacniać, motywować, a także wiedzieć, że .gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą". Jeśli dotyka się wspólnie z ludźmi ich problemów to nieuchronnie wkracza się w sferę ich osobowości, postaw, wartości i w końcu emocji. A dodatkowo w tym wszystkim wiele poglądów nie będzie zgodnych z poglądami animatora, ale on musi zachować postawę .byt ekspertem w nie byciu ekspertem", czyli zachowywać pozycję neutralnego towarzysza-wspieracza. To, co szczególnie komplikuje sprawę, to fakt że czasami czynniki, które na początku w analizie były traktowane jako sprzyjające, okazują się blokujące i na odwrót. Dlatego tak ważna jest umiejętność śledzenia procesu zmiany i nie zakładania niczego z góry i na zawsze. Bo w społecznościach lokalnych nie ma niczego ani na zawsze i ani na nigdy - i animator musi to wiedzieć i czuć. Proces zmiany ma swoją dynamikę, przez którą