179845584571111701502(33042669478759071 n

296 Praktyki krytyczne

dę mało miejsca i powtarzam sobie, że muszę spróbować pisać jak Johnson, okazuje się, że jednak nic potrafię. Zawsze mam przeświadczenie, że powinienem dać więcej tła (na przykład, wytłumaczyć, kto to Cromwell i o czym jest Oda horacjań-ska Marvełła) lub spróbować dowieść, iż przytaczam przykład reprezentatywny, a nic wyjątek - tym zagadnieniem Johnson wcale się nic przejmuje. Pomija całe tło, wypełnienie, usprawiedliwienia, przyjmując (słusznie, jak sądzę), że jeśli czytelnicy nie uznają jej przykładu za przekonujący, to nic pomoże żaden akapit dowodzący jego reprezentatywności.

Wielką ekonomię osiąga także dzięki pytaniom - „W jaki sposób usilne próby dziewcząt, by umknąć, przemieniają się w zastygły tryumf estetyczny?” Pozwala czytelnikom szukać odpowiedzi na własną rękę, zamiast mozolnie roztrząsać daną kwestię. Jest w tym pisarstwie jakaś oszczędność i przenikliwość, które pozwalają płynnie przechodzić z poziomu pojedynczego przykładu do tezy ogólnej. Taka struktura argumentacji - całkowite przeciwieństwo strategii zbierania góry dowodów przed udowodnieniem tezy - czyni tę krytykę spekulatywną i teoretyczną; i choć polega ona na czytaniu małych fragmentów tekstów, to zawsze chodzi o teksty kluczowe, które przynoszą interesujący zwrot w argumentacji. Czy to paradygmat dla przyszłej krytyki? Biorąc pod uwagę, jak potwornie trudno imitować to pisarstwo - raczej nic; ale mimo wszystko wskazuje ono na przemiany w oczekiwaniach, jakie możemy żywić wobec własnej dyscypliny, wytyczając przy tym horyzont, do którego możemy aspirować w pisarstwie krytycznym.

(J ódb^ i    o

ł

jOUA ■ ^. fyanjL j jźy&sbj ✓ 1<S73

Uprawianie badań kulturowych

Kiedy badania kulturowe stały się odrębną kategorią w księgarniach i wydawnictwach w Stanach Zjednoczonych, zaczęły się tym samym liczyć jako pole badawcze - przynajmniej w amerykańskim życiu wydawniczym i intelektualnym^{1 2 3}. Warto się przez moment zastanowić, co stanowi wyznacznik statusu pola badawczego, ponieważ badania kulturowe nie są na razie nazbyt widoczne w strukturach instytucjonalnych. Na uczelniach nie ma zbyt wielu instytutów badań kulturowych, podobnie jak mało jest instytucji, które nadają tytuł licencjata czy doktora w tej dziedzinie'. Jednak zarówno badacze, jak i wydawcy uznają badania kulturowe za pole badawcze. Pola mogą mieć

1

Zob. np. tezy redaktora naczelnego wydawnictwa Routledge, Williama

2

P. Germano. Why Interdisciplinarity lsn‘t Enough, w: The Practice of Cultural Analysis, red. Mickc Bal. Stanford: Stanford University Press, 1999. s. 326-334.

3

Uniwersytet Nowojorski zainaugurował działalność Instytutu Analizy Społecznej i Kulturowej [Department ofSocial and Cultural Analysis], „który będzie badał szerokie spektrum relacji między zbiorowościami ludzkimi a instytucjami i strukturami władzy. W centrum uwagi znajdą się zatem przeważnie zagadnienia uznawane za istotne w ramach «badań kulturowych», które będzie się uprawiać z dużą dozą rygoru analitycznego, wybiegając poza dotychczasowe osiągnięcia na tym polu. W szczególności Instytut połączy teoretyczne tezy feminizmu, krytycznej teorii rasy i geografii społecznej z metodami badawczymi nauk społecznych i humanistycznych. Przedmiotem badań staną się: kultura konsumencka, produkcja przemysłowa, życie miejskie, reprezentacja w mediach masowych, ekspresjo artystyczna, przeciwstawne subkultury i aspekty życia codziennego w kontekście ekonomicznym, materialnym, politycznym i historycznym" (Proposal for New Department o/Sociat and Cultural Analysis. New York Univcrsity. Faculty of Arts and Science, 2005, s. 1).