12 (4)

3.1. Charakterystyka i klasyfikacja wózków.

Dobry wózek powinien być: wygodny, funkcjonalny, wytrzymały, estetyczny, dobrany w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności użytkownika.’ Aktualnie znanych jest kilka odmiennych klasyfikacji wózków inwalidzkich w zależności od miejsca użytkowania wózka, stopnia sprawności użytkownika itp

W Polsce wózki klasyfikuje się dwojako:

j Podział ze względu na miejsce użytkowania.

1) Wózki pokojowe (mogą być używane w terenie, na krótkich odcinkach trasy):

a)    wózki leżakowe z wysokim i odchylanym oparciem, stosowane we wczesnym okresie po URK. głównie do pionizacji chorego,

b)    wózki fotelowe - spotykane najczęściej, a przeznaczone dla osób z porażeniami, niedowładami, amputacjami, dla hcmiplegików, jak również w przypadkach usztywnienia kończyny dolnej i u chorych, którzy muszą okresowo korzystać z pomocy wózka

ż) Wózki terenowe (przeznaczone na dłuższe dystanse np.: dojazd do szkoły, do pracy, itp ):

a)    wózki o napędzie ręcznym

-    korbowy dla dorosłych.

-    dźwigniowy - sktadany (wózki te są mato zwrotne i ciężkie, wymagają dużej sprawności kończyn górnych)

b)    wózki o napędzie elektrycznym (przeznaczone dla osób ze znikomą sprawnością kończyn górnych).

t Podział ze względu na stopień sprawności użytkownika.

1)    Wózki dla dzieci spastycznych (przeznaczone dla dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym, chorobą Heine-Medina, przepukliną oponowo-rdzeniową, innymi schorzeniami centralnego układu nerwowego) -wózki typu spacerowego do prowadzenia przez osobę drugą, umożliwiające stabilizację tułowia, głowy oraz kończyn dolnych dziecka; mogą być używane w domu jak i w terenie.

2)    Wózki typu ACTIV (dla osób ze znaczną oraz utrwaloną dysfunkcją narządu ruchu: porażeniami, niedowładami, amputacjami) - wózki nowej generacji, które ze względu na materiał. konstrukcję, zapewniają duże możliwości regulacji i dopasowania do indywidualnych potrzeb, umożliwiają maksymalne usprawnienie i usamodzielnienie w życiu, z uprawianiem dyscyplin sportowych włącznie.’

Dla porównania:

3 W USA klasyfikuje się wózki ze względu na sposób ich użycia:

1)    Na co dzień (Everyday),

2)    Sportowe (Sport).

3)    Dla dzieci i młodzieży (Junior),

4)    VVyścigowe (Racing).

Przy takiej klasyfikacji podawane są zawsze informacje dotyczące producenta, rodzajów materiałów użytych do budowy wózka, sposobów jego regulacji, ciężaru całkowitego i wyposażenia dodatkowego.’

i W Szwecji wyróżnia się:

1)    Wózki standardowe:

-    budowa oparta na ramie krzyżakowej (składane, o napędzie ręcznym),

-    stabilne ale mało ergonomiczne,

-    o dużym ciężarze całkowitym,

-    trudne w przystosowaniu do indywidualnych potrzeb użytkownika.

2)    Wózki specjalnego rodzaju (szczególnie dla dzieci) - zaopatrzone w mechanizm do pionizacji użytkownika.

3)    Wózki lekkie (aktywne):

-    różnią się między sobą ilością i rodzajem regulacji, rodzajem tapicerki, ramy i sposobem jej składania,

-    budowa oparta na ramie składanej,

-    można używać je w domu i w terenie.

4)    Wózki super lekkie (dla bardzo aktywnych użytkowników i dla dzieci):

-    budowa oparta na sztywnej ramie z tytanu,

-    duża wytrzymałość,

-    mały ciężar całkowity wózka.”

3.2. Budowa, dobór i regulacja poszczególnych elementów wózka typu ACTIV

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele rodzajów wózków. Dzięki nowym rozwiązaniom technicznym zmniejszy! się ich ciężar całkowity i poprawiła ergonomika napędu

wózka.

Wszystkie wózki typu ACTIV pełnią roli; protezy czynnościowej tj. tak jak proteza dla osoby amputowanej - nowoczesne wózki powinny być indywidualnie dobierane do każdej osoby po URK, a ich parametry regulowane w zależności od poziomu urazu (kompensacja niestabilnego tułowia, poprawa parametrów jezdnych itp.j. W większości produkowanych na święcie wózków typu AC-TIV można wyróżnić identyczne lub zbliżone elementy budowy, doboru i regulacji poszczególnych elementów.¹'

SS - szerokość siedzenia SC - szerokość całkowita

PK - pochylenie kót WO - wysokość oparcia KO - kąt oparcia KS -- kąt siedzenia DP - długość podnóżka DC - długość całkowita

I. Kama

wyróżniamy dwa rodzaje ram:

» składana - krzyżakowa,|mniej wytrzymała ze względu na dużą liczbę części łączonych; ma też większy ciężar całkowity |Rys. 3), s nie składana - sztywna! spawana w jednej całości (może składać pię oparcie), jest bardziej wytrzymała, lżejsza; zaletą sztywnej

Rysunki 1. 2. 3. 4 na pod stawie materiałów reklamowych. *

Rys. i

•\CTIV 2 osia l.iczacą kota napydowe (rama sztywna)

Ry*> 2 ACT1V

z adapterem da kol lupędow;„ii (rama >.:ly.viuj

47