Sztuka nauczania czynnosci nauczyciela �LE kształcenia rozdz 12

opis wyników, które mają być uzyskane. Opis ten powinien być na tyle dokładny, by umożliwić rozpoznanie, czy cel został osiągnięty, a przynajmniej — określenie sposobu dokonania operacji sprawdzenia wyniku. Na przykład jeden z celów operacyjnych kształcenia pedagogicznego studentów mógłby brzmieć następująco:

„Umiejętność przygotowania i przeprowadzenia lekcji problemowej na wskazany temat z przedmiotu specjalizacji”.

Rozważmy zalety takiego formułowania celów kształcenia:

1. Jest - praktycznie biorąc - jednoznaczne. Pełną jednoznaczność moglibyśmy uzyskać sporządzając wzory konspektów lekcji problemowych, wykazy tematów lekcji oraz arkusz obserwacji i oceny przebiegu lekcji.

2. Wskazuje sposób zademonstrowania, iż cel został osiągnięty. Student powinien przedstawić poprawny konspekt lekcji problemowej i potrzebne środki dydaktyczne, a także prawidłowo przeprowadzić tę lekcję.

3. Odnosi się wprost do ucznia. Nie ma wątpliwości, że to kandydat do zawodu nauczycielskiego ma uzyskać umiejętność przygotowania i przeprowadzenia lekcji. Dobór ćwiczeń przez nauczyciela akademickiego i opiekuna praktyk studenckich jest sprawą wtórną, drogą do celu.

4. Mobilizuje ucznia i nauczyciela. Cel jasny i uznany motywuje do wysiłku. Dotyczy to uczącego się oraz nauczyciela, który ma mu dopomóc w osiągnięciu celu.

Oto niewątpliwe wady operacyjnego formułowania celów kształcenia:

1. Względne ubóstwo znaczenia. Ceną jednoznaczności jest schematyzm interpretacji celu — niemożność dołączenia własnych wartości i wyobrażeń przez jego adresata. Dominuje poprawność, a pole działalności twórczej jest ograniczone.

2. Rozłączenie poznania i motywacji. Cele ogólne zwykle obejmują zarówno aspekty poznawcze (intelektualne, sprawnościowe), jak i motywacyjne (emocjonalne, wolicjonalne) opanowywanych czynności.).Cele operacyjne są formułowane osobno dla tych dwu dziedzin, gdyż sposoby rozpoznawania wyników w tych dziedzinach są odrębne. Cytowane sformułowanie celu operacyjnego jest wyłącznie poznawcze: nie obchodzi nas, czy student chętnie prowadzi lekcje problemowe i czy zamierza je prowadzić w przyszłej pracy zawodowej. Charakterystyczna jest powściągliwość w stosowaniu przymiotników.

3. Poszatkowanie przedmiotu. Aby uzyskać dostateczną precyzję celów operacyjnych kształcenia pedagogicznego, budujemy je z osobna dla poszczególnych metod i form organizacyjnych lekcji. Jeżeli nawet pamiętamy

0 celach syntetyzujących dobór i wartościowanie tych elementów (tj. metod

1 form organizacyjnych), to i tak zapewne nie złożą się one na pełny zakres odpowiedniego celu ogólnego.

4. Pracochłonność. Zbudowanie zbioru celów operacyjnych jest znacznie trudniejsze niż sformułowanie pojedynczego celu ogólnego. Zabiera wiele czasu autorowi i użytkownikowi tego zbioru celów.