Sztuka nauczania czynnosci nauczyciela �LE kształcenia rozdz 1
1

r

'Cele ogólne wskazują kierunki dążeń. Na przykład jeden z celów ogólnych kszŁrfĆenia pedagogicznego studentów przygotowujących się do pracy nauczycielskiej mógłby brzmieć: „Kształtowanie indywidualnych uzdolnień pedagogicznych i trwałego zainteresowania nowatorstwem w pracy szkolnej”.

Takie formułowanie celów kształcenia ma wiele zalet:

1.    Jest bogate znaczeniowo. Wiele wiadomości, umiejętności i postaw składa się na ukształtowane uzdolnienia pedagogiczne, a nowatorstwo jest możliwe w każdej dziedzinie działalności. Można powiedzieć, że jest to bogactwo niewyczerpane.

2.    Akcentuje ważne wartości społeczne. Uzdolnienia są indywidualne, a więc głębokie, oryginalne, niepowtarzalne. Zainteresowania mają być trwałe, a więc w pełni ukształtowane i niezłomne. Autor sformułowania kieruje naszą uwagę ku ideałom.

3.    Jest perswazyjne. Trudno zaprzeczyć takiemu celowi, a nawet zgłosić wątpliwości. Kształcenie odindywidualizowane i nieinnowacyjne we współczesnej szkole wyższej jest nie do przyjęcia.

4.    Jest zwięzłe — w tym sensie, iż niewiele słów ogarnia szeroką dziedzinę.

Lista wad ogólnego formułowania celów kształcenia jest równie długa:

1.    Wieloznaczność, nieokreśloność. Istnieje wiele teorii oraz indywidualnych wyobrażeń na temat zdolności pedagogicznych. Nowatorstwo jest w wielu wypadkach trudne do odróżnienia od poprawnego wykonywania tak złożonej pracy, jak praca nauczycielska.

2.    Założenia idealizujące. Przyjęliśmy milcząco, że studenci wykazują pewne uzdolnienia pedagogiczne, które można kształtować. Założyliśmy, że idee nowatorskie będą się systematycznie pojawiać.

3.    Deklaratywność. Sformułowanie „dobrze brzmi”, głównie dzięki przymiotnikom (indywidualny, trwały) i wybranym rzeczownikom (uzdolnienie, zainteresowanie, nowatorstwo). Chętnie godzimy się na zacytowany cel kształcenia, ale niewiele z tego wynika, gdyż w każdym wypadku jest on jakoś realizowany w uczelni. Zbudowanie normy osiągnięć takiego celu wydaje się niemożliwe.

4.    Niejasny adresat. Polecenie jest kierowane raczej do prowadzących zajęcia pedagogiczne ze studentami niż do studentów — przyszłych nauczycieli. Tak rozumiane, nie odpowiadałoby naszej definicji celu kształcenia, wskazując tylko na czynność metodyczną. Jeżeli jednak zinterpretujemy „kształtowanie” jako pracę studenta nad sobą, cel jest właściwie adresowany, choć brak określenia wyniku tej pracy.

Wypisz kilka ogólnych celów kształcenia z programów nauczania twojego przedmiotu w szkole podstawowej i średniej. Jakie dostrzegasz zalety sformułowania tych celów? Jakie dostrzegasz wady? Które ocle są lepiej sformułowane i dlaczego? Które cele są gorzej sformułowane i dlaczego?

Obok celów ogólnych spotykamy w dokumentach oświatowych cele operacyjne — zwykle węższe i bardziej sprecyzowane.!Cele ojjetjicyjm-sumnmą.

11