5. Klasyfikujemy propozycje celów operacyjnych według taksonomii celów kształcenia, dokonując ich dalszego niezbędnego uściślenia. Najpierw określamy dziedzinę, a potem kategorię każdego proponowanego celu.
Cci poznawczy „zna nowe metody” (3) może być zakwalifikowany trojako: jako (A) zapamiętanie informacji o nowych metodach, (B) zrozumienie zasad, procedur i znaczenia tych metod i (C) umiejętność zastosowania tych metod. Biorąc pod uwagę, iż cel ten ma być osiągnięty przez kandydata do zawodu nauczycielskiego, możemy zadowolić się dobrym „teoretycznym” zrozumieniem nowych metod pedagogicznych i jako cci operacyjny zapisać:
3a. „Potrafi objaśnić nowe rozwiązania pedagogiczne, upowszechniane w ostatnich latach”.
Podobnie uściślamy zapisy 6 i 7, odnosząc je do działalności pedagogicznej kandydata:
6a. „Jego działania pedagogiczne są dobrze przemyślane”.
7a. „Dostrzega zalety i braki własnych działań pedagogicznych oraz działań innych nauczycieli”.
Jak się zdaje, cci 7a nie wykracza poza kategorię B (zrozumienie wiadomości) taksonomii dziedziny poznawczej, ale cel 6a jest dla studenta kategorią D (rozwiązywaniem problemów). Tę samą wysoką rangę musi mieć cel lOa, gdyż skuteczność działania pedagogicznego jest pochodną prawdziwie twórczych umiejętności.
Cztery propozycje zakwalifikowane do dziedziny poznawczej dotyczyły głównie sposobów posługiwania się wiadomościami.
Przejdźmy teraz do dziedziny motywacyjnej, obejmującej ukształtowanie potrzeb, postaw i wartości, a wyrażającej się w dobrowolnym wykonywaniu pewnych działań. Zgłoszone propozycje wypełniają wszystkie kategorie taksonomii celów wychowania:
A. Na poziomic „uczestnictwa w działaniu” może być zinterpretowany cel 13a: naśladowanie metod pracy innych nauczycieli bez wykazywania własnej inicjatywy odkrywczej.
B. Cel 5a sugeruje „podejmowanie działania” nowatorskiego, niekoniecznie systematycznie i z sukcesem.
C. „Nastawienie na działanie" reprezentują propozycje 11 i 15a („stale”, „konsekwentnie”), przy czym ta pierwsza musi być zredagowana następująco:
11 a. „Stale dąży do wynalezienia i opanowania skuteczniejszych rozwiązań pedagogicznych”.
D. Cel 9a, niezbyt realny w stadium uczenia się zawodu, należy niewątpliwie do kategorii „system działań”. Swoisty, a zarazem wysoko skuteczny, styl pracy pedagogicznej może być osiągnięty dopiero po wiciu latach. Zdarzają się jednak jego zapowiedzi już w szkole pedagogicznej.
6. Łączymy, dla większej komunikatywności, pokrewne tematycznie projekty celów operacyjnych i ponawiamy klasyfikację. Zabieg ten mógł doprowadzić do czterech następujących celów operacyjnych:
20