Sztuka nauczania czynnosci nauczyciela �LE kształcenia rozdz 13

>tyczy tylko niektórych działów przedmiotów ścisłych i zawodowych. Przedstaw kontrargumen* . Jak można twórczo wykorzystać tę krytykę?

3. ANALIZA MATERIAŁU

Cele operacyjne przybliżają nam procesy psychiczne składające się na lanowywane czynności, ale nie precyzują warunków wykonywania tych ynności. Nie określają dokładnie przyszłej sytuacji ucznia, tj. informacji, (tóra ma mu być udostępniona. Na przykład ecie operacyjne I - IV obejmują k szerokie pojęcia, jak „nowe (zapożyczone, własne) rozwiązania pedagogi-ne” i „(własne) działania pedagogiczne”. Potrzebne jest wyszczególnienie ch rozwiązań i działań.

Gdybyśmy sporządzili wykaz dwudziestu „nowych rozwiązań pedagogicz-irch upowszechnianych w ostatnich latach”, moglibyśmy utworzyć dwadzie-ia szczegółowych wersji celu „Student potrafi objaśnić...” Takie rozmnożenie iwnoległych wersji celu operacyjnego nie wzbogaca obrazu tego celu, wręcz (zeciwnie — powoduje szybkie znużenie monotonią głównych elementów tżdego celu szczegółowego. Rozdrabnianie celów obraca się przeciwko ich yrazistości i atrakcyjności.

Mamy też ważniejsze powody, by nie traktować kształcenia jako osiągania ielkiej liczby równoległych celów, powiązanych w pęczki i snopki niczym losy zboża. Wszelkie wykazy zmiennych elementów sytuacyjnych są fikcją, iyteczną w kontroli zakresu funkcjonowania celu, ale prezentującą fałszywy odel wykorzystywanej informacji. „Nowe rozwiązania pedagogiczne” nie rorzą kartoteki, lecz elastyczną, dynamiczną strukturę, w której związki iędzy elementami i kierunki przemian są ważniejsze niż właściwości pojedyn-lych elementów.

Jak widzimy, mnożenie celów operacyjnych zagraża nie tylko zniszczeniem niktury celu ogólnego, tj. wzajemnym odizolowaniem celów operacyjnych, fc także zniszczeniem struktury informacji rzeczowej. Aby temu zapobiec, ■simy wyodrębnić i ochronić materiaI kształcenia jako system informacji jkorzystywanej w kształceniu.

Informacja wykorzystywana w dziedzinie poznawczej kształcenia jest ujęta ¹ przedmioty nauczania, działy tych przedmiotów i tematy. Informacja jkorzystywana w dziedzinie motywacyjnej grupuje się w sposób naturalny edług kręgów życia ucznia: szkoła — lekcje, szkoła — działalność młodzieżo-społeczność lokalna.

Klasyfikacja celów kształcenia i klasyfikacja materiału kształcenia dotyczą Idb samych czynności opanowywanych przez uczniów i w tym sensie są fcżne. Zarazem jednak główne cele powinny obejmować wiele szczegółowych bet materiału, a szersze zakresy materiału służą do osiągania wielu celów. Cele ■oleriał kształcenia stanowią więc dwa aspekty — operacyjny i informa-

By — tych samych opanowywanych czynności.

23