1

Artur Grochowski

'fil?

[©zę»

Aby utrzymać się na rynku, firmy muszą wytwarzać szybko, tanio i solidnie, jednocześnie zaskakując klientów nowymi produktami. Konieczne jest więc elastyczne przezbrajanie linii produkcyjnej bez zwiększania kosztów, co jest możliwe jedynie dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik produkcji.

Rys, 1. Przyrostowe metody rapid prototyping.

Ud kil ku kil możemy zaobserwować zain Leresowa-Tiie światowego przemysłu metodami rapid model ling (szybkie wytwarzanie modeli), rapid prototyping (szybkie wytwarzanie prototypów) oraz rapid too-]ing (szybkie wytwarzanie narzędzi). Służą one do szybkiego wykonywania modeli fizycznych lub ich

form (negacji) na podstawie wirtualnych modeli 31), wygenerowanych w programach CAD. Współczesne metody RP nazywane są metodami przyrostowymi, co oznacza, że model fizyczny powstaje z kolejnych warstw nakładanego materiału. Do metod RP i RT zaliczamy także ubytkowe -- frezowanie z dużymi prędkościami -oraz metody pozyskiwania modelu przez odlewanie.

Obecnie stosuje się kilka metod uzyskiwania prototypu. Można jc podzielić ze względu na sposób budowy modelu, dokładność wykonania, rodzaj oraz stan skupienia użytych materiałów czy w końcu przeznaczenie modelu. Zc względu na rodzaj zastosowania modele dzielimy na:

-■ odzwierciedlające tylko w przybliżeniu kształt, gotowego wyrobu, zapewniające wstępną weryfikację kształtu lub wymiaru;

-- funkcjonalne - posiadające niektóre parametry zbliżone lub identyczne z parametrami właściwego wyrobu, pozwalające na prezentację przyszłego wyrobu;

- gotowe elementy - wykonane jako seria próbna metodami RP o wszystkich parametrach właściwego wyrobu. Możemy na nich przeprowadzić badania własności fizycznych, ocenić zainteresowanie produktem oraz przeanalizować możliwość wprowadzenia zmian w wyrobach produkowanych seryjnie.

Określając zastosowanie naszego modelu, dobieramy jedną z dostępnych metod, uwzględniając materiał (tworzywa sztuczne, papier, metal, piasek lub ceramika), rozmiary, dokładność wykonania oraz koszt produkcji.

Przegląd przyrostowych metod uzyskiwania modelu przedstawia rysunek L Na łamach CADCAM FORUM opisywaliśmy już proces stereolitograln (CCF 5/1999 oraz CCF 11/1999). Wspomnijmy tylko, że polega ona na punktowym utwardzaniu ciekłego materiału żywicy epoksydowej lub akrylowej przy użyciu wiązki laserowej malej mocy, W wyniku naświetlania promieniowaniem ultrafioletowym żywicy fotontwardzalnej następuje polimeryzacja, dzięki czemu żywica przechodzi w stały stan skupienia. Po naświetleniu jednej warstwy żywicy nakładana jest kolejna i operacja utwardzania zostaje powtórzona. W ten sposób powstaje cała bryła. Jeżeli konstrukcja