1

Materia organiczna

Materia organiczna (próchnica, humus) jest to część organicznego materiału glebowego, która nie wykazuje rozpoznawalnej makro i mikroskopowo struktury tkanek organizmów z jakich powstały. Źródłem materii organicznej są: •obumarłe części nadziemne roślin, które opadły w czasie wegetacji •resztki po zbiorze i korzenie roślin wyższych •obumarłe ciała makro i mikrofauny, •ich ekstrementy •nawozy organiczne, zielone i inne •związki organiczne pochodzące z organicznych środków ochrony roślin

Przemiany materii organicznej zależą od: •    szaty roślinnej •    działalności mikroorganizmów i zwierząt glebowych •    warunków hydrotermicznych •    fizycznych i chemicznych właściwości gleby

W procesach rozkładu materii organicznej wyróżniamy dwa zasadnicze kierunki: •    mineralizacja - rozkład połączony z wytworzeniem prostych związków nieorganicznych, takich jak C02, H20, NH3 oraz jonów SO--4 , HPO--4, NO-3 itp. Ulega mu 75-80% wyjściowego materiału organicznego •    humifikacja - rozkład połączony z wytworzeniem substancji próchnicznych, charakterystycznych dla poszczególnych gleb. •    20-25% materiału podlega przekształceniu w substancje próchniczne

Mineralizacja przebiega w trzech fazach: •    Inicjalna - obejmuje głównie hydrolizę i utlenianie, zachodzące w materiałach organicznych bezpośrednio po obumarciu. Największym zmianom ulegają związki aromatyczne i białkowe. Nie ulega widocznemu zniszczeniu struktura tkanek. *    mechanicznego rozkładu - rozdrabnianie materiału organicznego oraz włączanie rozdrobnionego materiału do masy glebowej pod wpływem makro i mezofauny, Chemiczny rozkład materiału jest niewielki. Następują istotne zmiany fizyczne materiału, który przyjmuje odmienną konsystencję od wyjściowego substratu. Następuje dalsze przemieszczanie i mieszanie z pozostałymi składnikami gleby.

• mikrobiologicznego rozkładu - rozkład substancji organicznej pod wpływem mikroflory i mikrofauny. Następuje enzymatyczny rozkład związków organicznych na składniki podstawowe, które są resorbowane przez mikroorganizmy i wykorzystywane do budowy ich ciał. Następuje rozkład, aż do wydzielenia C02 i H20, uwalnia się azot (NH3), który może ulegać nitryfikacji oraz wiele związków nieorganicznych zawierających fosforany, siarczany, K, Ca, Mg, mikroelementy- w formie jonowej lub związanej.