Stojan (stator) jest to część nieruchoma, a wirnik (rotor) jest to część ruchoma - wirująca (wykonuje ruch obrotowy) maszyny elektrycznej wirującej. Wirnik umieszczony jest na wale maszyny. Współosiowe położenie stojan i wirnika zapewniają łożyska i tarcze łożyskowe.
Przy nieskończenie wielkim promieniu obrotu ruch postępowy może być traktowany jako krańcowy przypadek ruchu obrotowego. W tym rozumieniu maszyna elektryczna liniowa (o ruchu postępowym) może być traktowana jako krańcowy przypadek maszyny elektrycznej wirującej. W maszynach liniowych najczęściej wyróżniamy dwie części: nieruchomy induktor oraz ruchomy bieżnik (rys. 2.5).
Rys. 2.5 Schemat typowej budowy maszyny elektrycznej liniowej: a) induktor dwustronny, b) induktor jednostronny, 1 - bieżnik, 2 - induktor
Z punktu widzenia działania maszyny elektrycznej nie jest istotne, czy część wirująca maszyny jest zewnętrzna, czy wewnętrzna. Można umieścić część wirującą - wirnik na zewnątrz części nieruchomej - stojana. Czasami jest konieczne, np. dla uzyskania większego momentu bezwładności, lub wbudowania silnika w koła pojazdu (samochodu o napędzie elektrycznym) - uzyskuje się wtedy napęd bezpośredni bez przekładni.
2.3.2 Struktura elektromagnetyczna
W zależności od sposobu wytwarzania momentu obrotowego - elektromagnetycznego lub siły pociągowej - elektromagnetycznej wyróżnimy maszyny elektryczne zasilane: dwustronnie -elektrodynamiczne i jednostronnie - elektromagnetyczne.
W przypadku maszynach elektrodynamicznych źródłem momentu elektromagnetycznego jest wzajemne oddziaływanie prądów w uzwojeniach stojana i wirnika, wzmocnione koncentracją linii sił pola magnetycznego wytworzonego przez oba uzwojenia w ferromagnetycznym rdzeniu maszyny.
Podstawowe struktury elektromagnetyczne maszyn elektrycznych wirujących pokazano na rys. 2.6.