1

Właściwości fizyczne i chemiczne gleb

Struktura gleby

Struktura gleby jest to przestrzenne uporządkowanie cząstek elementarnych, potraktowanych jako elementy budowlane gleby.

W glebach mineralnych wyróżnia się trzy podstawowe typy budowy:

agregatową, rozdzielnocząstkową spoistą (koherentną).

Budową agregatową charakteryzują się gleby, w których cząstki elementarne tworzą złożone jednostki zwane agregatami. Są to skupienia cząstek stałej substancji, oddzielone od siebie i tylko w niewielu punktach luźno połączone. Ażeby gleba uzyskała budowę agregatową, muszą

Gleby, w których cząstki elementarne nie łączą się ze sobą mająbudowę rozdzielnocząstkową (luźne piaski).

Gleby, w których poszczególne cząstki są ze sobą bardzo silnie połączone, ale nie tworzą się agregaty glebowe, wykazują budowę spoistą, czyli koherentną (iły ubogie w wapń, poziomy iluwialne gleb bielicowych).

Strukturę agregatową dzieli się na: naturalną sztuczną.

Struktura naturalna powstaje na skutek działania czynników przyrodniczych.

Struktura sztuczna jest efektem działalności człowieka, nosi więc często nazwę rolniczej.

Wśród naturalnych agregatów glebowych wyróżnia się dwie podstawowe grupy: okruchy i bryłki.

Okruchy są to części stałej substancji glebowej, które tworzą się w glebach o znacznej zawartości frakcji ilastej, przede wszystkim w sposób mechaniczny.

Przy zmianach zawartości wody w glebie następuje pęcznienie i kurczenie masy glebowej, powodujące powstanie naprężeń, a w ich następstwie szczelin. Obserwuje się wówczas kruszenie gleby i tworzenie okruchów, których przekrój wykazuje kształt nieregularnego wielokąta • Okruchy wykazują niską wodoodpomość i tworzą się najczęściej w głębszych poziomach glebowych, gdzie nie są rozmywane przez deszcze. Szczególnie niszcząco działa na nie mechaniczny nacisk wywierany w czasie uprawy.

Wśród okruchów wyróżnia się kilka typów.

1. Typ pionowo wydłużony charakteryzuje się agregatami rozwiniętymi w kierunku osi pionowej; struktura słupkowa - poziomy głębsze niektórych gleb słonych, głębsze warstwy skał lessowych),

pryzmatyczna - (rędziny, iluwialne poziomy gleb wytworzonych z lessu, utwory ilaste). r* *>****»>«*>

2.Typ warstwowany charakteryzuje się agregatami rozwiniętymi w kierunku osi poziomej:

-struktura płytkowa (niektóre poziomy gleb słonych),

-blaszkowata (niektóre poziomy gleb bielicowych) -łuskowata (powierzchniowe warstwy gleb słonych).