20110130862

Edukacji ekologiem

M

Obszary, na których wiatr może być wykorzystany do celów energetycznych, obejmują około 40% powierzchni kraju. Są to zwłaszcza (zob- rys. 28.1):

-    Pobrzeźc Słowińskie i Kaszubskie.

-    Suwalszczyzny

-    Mazowsze i środkowa część Pojezierza Wielkopolskiego,

-    Wyspa Uznam,

a także Beskid Śląski i Żywiecki oraz dolina Sanu od granicy państwa po Sandomierz.'

Rys. 28.1. Mapa wiatrów

W Polsce na początku r. 2002 pracowało 29 profesjonalnych elektrowni wiatrowych o łącznej mocy ponad 13 MW, sprzedających energią zakładom energetycznym. Największe z nich postały w r. 2001 koło Darłowa - w Cisowie, o mocy 2 x 2000 kW, oraz w Bażowicach, o mocy 6 x 830 kW.

Oprócz dużych, profesjonalnych elektrowni wiatrowych istnieje wiele rodzajów generatorów przydomowych. Energia produkowana przez takie małe elektrownie może być magazynowana w akumulatorach lub zbiornikach ciepłej wody, albo odprowadzana do lokalnej sieci energetycznej. Może być wykorzystywana np. do produkcji energii elektrycznej na oświetlenie lub ogrzewanie pomieszczeń mieszkalnych, zasilanie elektryczne maszyn i urządzeń rolniczych, zasilanie urządzeń do napowietrzania zbiorników wodnych, ogrzewanie szkłami ltp.

Słabą stroną elektrowni wiatrowych jest znaczna ingerencja w krajobraz oraz hałas. Z tego powodu instaluje się je z dala od ludzkich osiedli.

Energia geotermalna

Pochodzi ona z wnętrza skorupy ziemskiej oraz z miejsc, gdzie warstwy skal o wysokiej temperaturze znajdują się blisko powierzchni Ziemi.

Zasoby geotermalne górnej warstwy skorupy ziemskiej (do 5 km w głąb) są 40 min razy. większe niż całe światowe zasoby ropy naftowej I gazu ziemnego.

W różnych rejonach świata od dawna jest ona wykorzystywana w celach grzewczych, np. w Islandii prawie wszystkie gospodarstwa domowe ogrzewane są wodą z gejzerów.

Pierwsza elektrownia geotermalna powstała we Włoszech w r. 1904; ma ona obecnie moc 365 MW. Największa tego typu instalacja działa w USA (koło San Francisco), z mocą docelową 2000 MW. Instalacje rzędu kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu MW pracują w Nowej Zelandii, Meksyku, Japonii, na Islandii i w byłym ZSRR,

Energię geotermalną pozyskuje się w wyniku wydobywania gorącej wody lub pary przez otwory wiertnicze. Po odebraniu ciepła woda jest wtłaczana z powrotem do złoża lub odprowadzana do cieków powierzchniowych.

Energię pary o temperaturze powyżej 120°C wykorzystuje się do produkcji elektryczności, natomiast parę i wodę o temperaturze poniżej 120°C - bezpośrednio w ciepłownictwie. Działanie elektrowni geotermalnej polega na wykorzystaniu turbiny parowej z generatorem prądu na podobnej zasadzie, jak w „zwykłej” elektrowni węglowej.

Temperatura polskich wód geotermalnych na ogół nie przekracza 100*0. Zasoby energetyczne ciepłych wód nadających się do eksploatacji i wykorzystania w celach grzewczych są w Polsce zbliżone do energetycznej wartości 4 min ton oleju. Ich eksploatacja jest technicznie możliwa na całym obszarze kraju.

Największe polskie zasoby wód geotermalnych zalegają w warstwach kredowo-juraj-skich ciągnących się od Szczecina poprzez okolice Czarnkowa, KLółą po Łódź oraz w środkowej części niżu, w rozległym regionie ciągnącym się od Warszawy po Grudziądz.

Najstarsze, a zarazem największe polskie instalacje geotermalne działają od 1989 r. na Podhalu (Zakład Geotermalny w Bańskiej - Białym Dunajcu). Do geotermalnej Sieci grzewczej podłączone są m.in. Zakopane i Nowy Targ Nieco mniejsze instalacje* pozyskujące po kilkanaście megawatów ciepła geotermalnego, działają w Pyrzycach koło Szczecina i w Mszczonowie koło Warszawy.

Technicznie dostępne zasoby geotermalne są w Polsce większe niż łączne potrzeby grzewcze wszystkich mieszkań.

Odrębną grupą urządzeń są tzw. pompy cieplne, służące do odzysku ciepła z wody, ziemi i powietrza. Mogą być one wykorzystywane w sieciach centralnego ogrzewania. Ich wydajność — w porównaniu z nakładem energii na funkcjonowanie - sięga 500%.' Pompy cieplne są stosowane m.in. w zakładach wykorzystujących energię geotermalną w Pyrzycach i Mszczonowie.

Energia słoneczna

Energia słoneczna występuje pod postacią ciepła, światła widzialnego i UV. Wtórnym skutkiem promieniowania słonecznego jest m_in.: wiatr, obieg wody w przyrodzie i prądy oceaniczne. Zasoby energii słonecznej nadające się do wykorzystania są praktycznie nieograniczone.

Przetworzenie 2,5% energii słonecznej z realną technicznie sprawnością 10% jest równoważne ze spaleniem 220 mld ton paliwa umownego, co odpowiada tocznemu światowemu zapotrzebowaniu na energię oczekiwanemu dopiero po 2050 roku.

Niestety, energia słoneczna dociera do powierzchni Ziemi w postaci lihue rozproszonej | powodu wielokrotnego załamania fal w atmosferze.

1S9