213

5.4. DŁAWIKI GASZĄCE. REZYSTORY I TRANSFORMATORY UZIEMIAJĄCE

fazowym sieci, co powoduje przepływ prądu indukcyjnego, kompensującego prąd pojemnościowy w miejscu zwarcia.

Uzwojenia robocze dławików są dzielone (rys. 5.13b), co umożliwia nastawienie różnych wartości prądów kompensacyjnych — zwykle w zakresie od 0,5 do 1,0 prądu znamionowego — za pomocą przełącznika zaczepów. Przełączenia dokonuje się tylko w stanie beznapięciowym, po odłączeniu dławika od sieci. Prądy znamionowe (kompensacyjne) dławików dobiera się

0    20 -7- 30% większe niż prądy jednofazowych zwarć doziemnych.

W sieciach, głównie przemysłowych, w których konfiguracje, długości

1    liczba przyłączonych linii do rozdzielni ulegają częstym zmianom, w celu uniknięcia częstego nastawiania różnych wartości prądu kompensacyjnego, można stosować dławiki gaszące z automatyczną (samoczynną) regulacją wartości prądu kompensacyjnego, odpowiednio do chwilowej wartości prądu jednofazowego zwarcia z ziemią.

Dławiki mają dodatkowe uzwojenia pomocnicze (100 V, 10 A) przeznaczone do przyłączenia urządzeń zabezpieczających i pomiarowych.

Masy dławików gaszących są znaczne i wynoszą — w zależności od napięcia i prądu znamionowego - - od kilkuset do 3200 kg. Wysokości dławików H są od 1615 mm do 3120 mm.

W przypadkach jednofazowych zwarć doziemnych w sieciach o izolowanym punkcie neutralnym oraz skompensowanych, uszkodzony element czy fragment sieci powinien być w zasadzie wyłączony możliwie jak najszybciej. Sieci takie mogą i w praktyce często pracują długotrwale (do kilku godzin) z jednofazowym doziemieniem. Jest to jedna z istotnych, pozytywnych właściwości takich sieci. Należy się jednak liczyć z faktem, że towarzyszące temu przepięcia mogą powodować przekształcenie się zwarcia jednofazowego w zwarcie wielofazowe.

W sieciach z izolowanym punktem neutralnym i skompensowanych występują duże trudności w rozwiązaniu skutecznej automatyki zabezpieczeniowej, umożliwiającej szybką lokalizację zwarcia i selektywne wyłączenie uszkodzonego urządzenia czy fragmentu sieci. Wady tej nie mają sieci, w których punkt neutralny jest uziemiony przez rezystor (rys. 5.14c). W przypadkach jednofazowych doziemień płynie prąd zwarciowy, którego składowa czynna, ograniczona przez rezystor, wynosi od 50 do 500 A. Umożliwia to stosowanie prostych zabezpieczeń nadprądowych, działających bardzo szybko i selektywnie. Inną bardzo istotną zaletą takich sieci są znacznie niższe wartości przepięć wewnętrznych.

Rezystory odznaczają się prostą konstrukcją i są znacznie tańsze od dławików gaszących. Bardzo uproszczona jest również ich obsługa w czasie eksploatacji.

Uziemianie przez rezystor punktów neutralnych sieci znajduje coraz szersze rozpowszechnienie, szczególnie w sieciach przemysłowych. Pewne zastrzeżenia mogą powodować ctbawy przed zwiększonym zagrożeniem poraże-

213