26

społecznej doniosłości powinno być opisane i przedstawione opinii publicznej. Chcemy wówczas osiągnąć wynik w postaci zorganizowanego, uporządkowanego, celowego opisu badanego dyskursu w mediach.

Formułując cel tego typu pracy, zaczynamy zazwyczaj od: Chcę zbadać i opisać, co... lub: Chcę zbadać i opisać, w jaki sposób...

Konieczne warunki

Na tym etapie badacz musi przemyśleć i postanowić:

Które media będą badane?

Która zawartość tych mediów będzie badana?

W jakim okresie?

Jakie / które aspekty dyskursu będą badane?

Odpowiedzi na te pytania są ściśle związane zarówno z problematyką, jak i z celem ba dawczyni. Warto pamiętać, że cele i hipotezy muszą spełniać kilka istotnych warunków:

1.    Cel badań i/lub hipoteza muszą zostać sformułowane zrozumiale i jednoznacznie - w taki sposób, by ktoś, kto chciałby kiedyś powtórzyć badania, mógł to uczynić. Jak często w wypadku nauk humanistycznych osiągnięcie identycznych wyników może być niemożliwe. Odpowiednio zrozumiale i jednoznaczne sformułowanie hipotezy i celu badań powinno jednak pomóc w osiągnięciu wyników podobnych. Ktoś, kto czyta naszą pracę, powinien też mieć możliwość lektury badanego przez nas materiału i przynajmniej wstępnej na tej podstawie - weryfikacji słuszności naszych wniosków lub wyrobienia sobie na ten temat własnej, niezależnej opinii.

2.    Cel badawczy i/lub hipoteza muszą dotyczyć sprawdzalnych faktów, nie zaś opinii badacza.

3.    Ani cel badawczy, ani hipoteza nie mogą zawierać jawnego ani ukrytego wartościowania. To prawda, projekty badawcze przewidujące zastosowanie AD mają określony cel społeczny i zaczynają się od chęci zmiany określonego fragmentu rzeczywistości społecznej. To jednak nie zwalnia badacza od uczciwości w postawieniu celów badawczych lub formułowaniu hipotez. Wartościowanie związane jest z naszymi motywacjami przy podejmowaniu badań - werbalizując te motywacje, nie ukrywamy własnego wartościowania różnych zjawisk społecznych. Możemy je również przywołać, proponując działania, które należałoby podjąć w konsekwencji naszych badań. Emocje i wartościowanie muszą natomiast zniknąć, gdy przystępujemy do procedury badawczej.

4.    Cel badawczy musi być możliwy do osiągnięcia, a hipoteza możliwa do zweryfikowania za pomocą dostępnych metod naukowych. Dodajmy, że na wiele pytań wprawdzie da się udzielić odpowiedzi, jednak AD nie jest najlepszą prowadzącą do tego procedurą badawczą. Wtedy albo zdecydujmy się badać inny problem, albo zmień my metodę badań.

\    5. Cel badawczy musi być możliwy do osiągnięcia, a hipoteza możliwa do udowod-

... alenia w dostępnych warunkach czasowych, organizacyjnych i finansowych. £ Wiele materiałów jest nam niedostępnych; do analizy niektórych dyskursów potrzebna Jest bardzo specjalistyczna wiedza (np. prawnicza, medyczna, historyczna itp.); nie-