36 (64)

‘ffiftwuUÓwaty

Pseudogen - jest to niedziałająca kopia genu, zawierąjąca np.: biedy w obszarze kodującym, co sprawia, że zawartej w nim informacji genetycznej nie można odczytać.

Pseudogeny powstają na drodze duplikacji genu i uszkodzenia dodatkowej kopii lub na drodze retropozycjl, czyli odwrotnej transkrypcji mRNA danego genu i integracji do genomu. Retropseudogeny nie posiadają sekwencji regulatorowych.

Limit HayfUck'a ■> każda komórka ma zaprogramowany wiek, ma określona ilość podziałów, po czym następuję śmierć.

Kom. ludzkie w hodowli dzielą się ok. 50x i umierają.

Mechanizmy starzenia:

1.    Telomcrown teoria starzenia

2.    Teoria modyfikacji białek

3.    Teoria stochastyczna

4.    Teoria mutacji genowych

5.    Teoria osłabionej naprawy DNA

Ad. 1

•    im starsze komórki tym krótsze telomery

•    w progeriach obserwuje się szybszą utratę telomerów

•    kom. nowotworowe - replikacyjnie nieśmiertelne telomerazy, mają stałą długość telomerów, dzięki aktywności telomerazy

•    sekwencje telomerowc (na końcu chromosomu) - bogate w G (TTAGGG)n

•    alefl większość kom, somatycznych ma ogromną ilość podziałów i nie jest możliwe tak silne skrócenie telomerów, aby naatapSa utrata dużej liczby genów, nie zidentyfikowano też żadnego genu, którego utrata powodowałaby starzenie

•    nowotwory, które nie mają telomerazy ■> drastyczne przyspieszenie progresji nowotworowej

•    z każdym podziałem komórki tracą 50 - 100 zasad

•    skrócone telomery mogą być sygnałem do zaprzestania podziałów przez komórkę

•    telomeraza - białko ♦ RN A -» matryca do syntezy krótkiej nici (białko przyłącza nukleotydy do krótkiej nici)

•    nowotwory -> eliminacja p53

Ad.2

o narastające zmiany w białkach uszkadzają komórkowe procesy aż do zablokowania prawidłowego Je) funkcjonowania

o za zmianę prawidłowej funkcji białek odpowiadają różne zmiany potranslacyjne -> powstawanie różnych połączeń miedzy cząsteczkami i ich modyfikacja, np.: białko-białko, bialko-Upki; spada synteza białek;

O dcnatu racja białek

o w starszych komórkach przeważają mechanizmy modyfikacji

Ad.3

■ przypadkowe zmiany wprowadzają regularne zmiany (fenotyp starzenia) 4 starzenie jest wywołane prze* akumulacje uszkodzonych zmian a uszkodzone makromolekuły gromadzą sic poprzez gromadzenie: przypadkowych uszkodzeń nie naprawianych przez systemy kom. lub gromadzenie przypadkowych...?

a im bardziej upakowana chromatyny tym mniejsze prawdopodobieństwo mutacji

Ad. 4 i 5

♦ Z wiekiem obserwuje się nagromadzenie mutacji (starzenie DNA), które mogą prowadzić do zmian ftuifccji białek.

4 Z wiekiem spada też wydajność naprawy DNA -» akumulacja mutacji

36