3

jat dla nich przyjemnością i daje im zadowolenie. Uważają je za godne pochwal i jawnie je aprobują. Kiedy jest niegrzeczne lub coś przeskrobie dają mu do zrozumienia, że naganny jest len właśnie izolowany fragment jego zachowania, a nic jego osobowość. Starają się poznać jego potrzeby i zaspokoić je. Pozwalają na uczuciową niezależność. Akceptując dziecko, dają mu poczucie bezpieczeństwa izadowolcnia z własnego istnienia.

TT. Yyspółdiiaranio?² dzieckiem, świadczące o pozytywnym zaangażowaniu’ i zainteresowaniu rodziców zabawą i pracą dziecka, a także wciąganie i angażowanie dziecka w zajęcia i sprawy rodziców i domu — odpowiednio do jego możliwości rozwojowych. Współdziałających z dzieckiem rodziców cechuje aktywność w nawiązywaniu wzajemnych kontaktów. W niemowlęctwie będzie to wrażliwość rodziców na bodźce ze strony dziecka i czujność na oznaki nawiązywania kontaktu przez dziecko. W miarę dorastania dziecka wzrasta u rodziców także gotowość wyjaśniania, a więc rozszerzają oni zasób wiadomości u dziecka, a później wskazują na sposoby zdobywania wiedzy samemu (np. używanie słownika, czy, encyklopedii). Znajdują przyjemność nic tylko we wspólnym wykonywaniu czynności, ale i we wzajemnej wymianie uwag,

bsrrwjicji, zdań    _^    ^ _v . - •

^f X^,pawnriif₍'^j;ifckiL właściwej dla ^; fcgo^wićW,V rozum-^) 'nej swobody. jPziecko w miarę przechodzenia przez nowc^ fazy .rozwoju :oraz bardziej oddala się fizycznie od rodziców, ale przy tym rozbudowuje się świadoma więź psychiczna miedzy rodzicami a dzieckiem i rodzice darzą je większym zaufaniem. W miarę dorastania dają dziecku coraz szerszy zakres swobody i pozwalają na pracę lub zabawę z dala od nich. Mimo że pozostawiają dzieciom duży margines swobody, potrafią utrzymać autorytet i kierować dzieckiem w takim zakresie, w jakim jest to pożądane. Dbając o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka zarówno wobec fizycznych zagrożeń, jak i urazów emocjo- ^ nałnych, rodzice dający rozumną swobodę dziecku są obiektywni w ocenie perspektywy ryzyka. Ich niepokój nic przekracza ram zainteresowań o dobry stan ogólny dziecka i dalecy są od przedstawiania dztruku zjawisk i przedmiotów otaczającego świata jako potencjalnych, ałe zagrażających niebezpieczeństw, przed którymi trzeba się chronić.

[j. UioaMle&taw dziecka-w rodzime, j.iko. lównycłjiłHy. przeceniania i niedoceniania jego roli. Itodzice ustosunkowują się do przejawów aktywności dziecka w sposób swobodny, nic formalny i nic wścibski czy dyktatorski, dostosowuje się przy tym do poziomu fazy rozwojowe), w jakiej siq ono znajduje. Pozwalają na odpowiedzialność za własne działanie, a nawet • oczekuTa ..dnlr7nn>gn""zA=-cltowahla. Przejawiają w ten sposób szacunek dla jego indywidualności. Kierują dzieckiem przez podsuwanie mu sugestii. Stosuj;) także "szeroko wyjasmamei ‘tłumaczenie. ,r'wl(;c^_intelektualne sposoby oddziaływania, a nie narz<i-carife czy^-wymuszanie^ Są gotowi do podawania wyjaśnień OizasadWen^rzckazytfaiTych wymagań czy karpa" więc "do" oparci ajędyscypliny ~Wa\ WzafCTfmycfi; U3talCWiacn~lT»Tia^>Jrac)onaInycn poóstawaclrrDzicctnr~wiC, czego oczeTuiją^ rodzice od niego~ a lc~tfćzełttwania są na miaro jego możliwości.

i

Ogólnie można powiedzieć, że rodzice przejawiający właściwe pos|3wy wobec dziecka chętnie otaczają je troskliwą ■ opieką, dostrzegają i zaspokajają jego potrzeby, , , mają/.duży .-„margines” cierpliwości i góiowoSć*-tłumaczenia ł wyjaśniania. Łatwo też nawiązują kontakt z. dzieckiem. Kontakt ten jest przyjemny dla obu stron i oparty ’ na uczuciu wzajemnej sympatii i zrozumienia. Lubią dziec-\ ko, cieszą się nim widząc wzrastającą odrębną jednostkę, z własnym życiem i potrzebami. Rodzice o właściwych c postawach są,.zdolni do obiektywnej oceny dziecka na skutek odpowiedniego, umiarkowanego dystansu wobec niego i.akceptacji jego osoby.

jfy Zarówno. właściwe, jak » niewłaściwe j>ostawy rodzicielskie zostały przedstawione graficznie na rys. 7.

Na obwodzie kola oznaczono główne typy właściwych postaw rodzicielskich, a więc: dawanie dziecku swobody, uznanie jego praw, akceptacja dziecka jako rozwijającej się osobowości i współdziałanie.z nim. Przy wierzchołkach kwadratu podano główne.typy niewłaściwych postaw, jak: nadmierne ochranianie dziecka, nadmierne wymaganie od dziecka, jego odrzucenie, unikanie z nim kontaktu (lub stwarzanie pozorów kontaktu).

Główne postawy właściwe znalazły się na obwodzie koła. gdyż postawy te nie tylko nie wykluczają się wzajemnie, ale zwykle współwystępują ze sobą i harmonijnie współistnieją. Ten, kto akceptuje swoje dziecko, współdziała

59