DSC01599

sztuki, z którą wiązał się przyjęty przez nich estetyzm¹⁸. Podnoszenie problematyki estetycznej uważają za obowiązek artysty, stąd Z. j* rzyna twierdzi, ze „piękno [myśląc wartość estetyczna — B. T.] je^ również kategorią moralną”¹⁸. W estetyzmie nie widzi ucieczki od rzeczywistości, lecz inny jej stan skupienia. A. K. Waśłriewicz, znakomity krytyk, kronikarz, bibliograf i uczestnik pokolenia, tak pisze: „Pokolenie to można nazwać »straconym«, ale czy tylko dlatego, iż »kurczo-wo dążąc do zaangażowania nie umiało znaleźć jego tropów« i ^szybując w sferze sublimowanych obrazów straciło zdolność widzenia rzeczywistości*? Nawet jeśli przyjmiemy, iż diagnoza ta sformułowana jest z perspektywy doświadczeń przełomu dziesięcioleci i sposobem stawiania kwestii przypomina zarzuty czynione Awangardzie przez poetów pokolenia wojennego, nie sposób przejść nad nią do porządku dziennego. Jest prawdą, że pokolenie to, jak żadne inne, wypracowało tysięczne metody mimikry, jest jednak równocześnie prawdą, iż na ogół trafnie [...] rozpoznało swoją sytuację, zbudowało (myślę tu o publicystyce literackiej kręgu »Orientacji«) nieprzedawniony chyba program »odbudowy świadomości narodowej niejako od wewnątrz«.” I dodaje: „Tym bowiem, co naprawdę wytworzyło pokolenie »Orientacji«, nie był ruch umysłowy, ale sieć instytucji.”¹⁷

Z. Jerzyna dostrzega więc szczególnie silnie ten rys Nowej Fali, którego brakowało Orientacji, a mianowicie rozbudowaną świadomość spo-łeczno-historyczną¹⁸, pozwalającą poezji związać się z całokształtem spraw dziejących się w Polsce. Zauważa również brak świadomości artystycznej, w czym widzi niebezpieczeństwo popadania w prosty zapis rzeczywistości. Ożywienie teoretyczno-publicystyczne Nowej Fali — stwierdza Z. Jerzyna — demonstruje postawę antyestetyczną, przede wszystkim bezkompromisową. Książkę Barańczaka ocenia jako zadufaną, arbitralną i mentorską, a także nieuczciwą z punktu widzenia sposobu dokonywania analiz swych adwersarzy poetyckich¹⁹.

Podobny ton krytyki następców prezentuje Krzysztof Nowicki, odpowiadając również na atak S. Barańczaka. Tym razem zarzuty skierowa- I ne są przeciw programowi i jego poezji równocześnie. Zarzuca autorowi I

^1SK. Gąsiorowski. Trzeci człowiek. Łódź 1980 — również prezentuje koncepcją człowieka całościowego.

w z. Jerzyna: Aktualne tendencje w poezji polskiej. „Poezja” 1972, nr 10,

1 94.

« A. K. W a ś k i e w i c z: Formy obecności „nieobecnego pokolenia". Łódź 1978, | 223.

Z. Jerzyna: Aktualne tendencje... Można bg    *- —