467

neogen; jest to typ złożeń nieograniczenie produktywny w zakresie nazw kierunków naukowych i artystycznych;

mono- (z gr. mónos ‘jedyny’), np. monodram, monopartia, monosylaba, monogamia, monografia, monolog',

poli- (z gr. polys ‘liczny’), np. polichlorek, polifonia, poligeneza, poliandria, poliglota, politeizm;

makro- (z gr. makrós ‘wielki’), np. makrocząsteczka, makronawóz, makro-struktura, makrocefalia, makrofag;

mikro- (z gr. mikrós ‘mały’), np. mikroczĄsteczka, mikroklimat, mikrokultura, mikrofon, mikrometr, mikroskop;

izo- (z gr. (sos ‘równy’), np. izoamplituda, izosylabizm, izolinia, izoglosa, izotop.

Poza tym liczne są serie rzeczowników' z cząstkami aero- (z gr. a er ‘powietrze’), np. aeroklub, aeromechanika, aerologia; astro- (z gr. dstron ‘gwiazda’), np. astrofizyka, astrospektrograf, astronautyka; bio- (z gr. bios ‘życie’), np. biochemia, biogeneza, biografia; chromo- (z gr. chroma ‘barwa’), np. chromolitografia, chromosfera, chromoplast; chrono- (z gr. chrónos ‘czas’), np. chronometrai, chronometr, chronoskop; eko- (z gr. otkos ‘dom, środowisko’), np. ekosfera, ekosystem, ekologia; endo- (z gr. ćndon ‘wewnątrz’), np. endopasotyt, endoplaz.ma, endoderma: etno- (z gr. ethnos), np. etnolingwistyka, etnopsychologia, etnografia; ferro- (z łac. ferrum ‘żelazo’), np. ferrochrom, ferroelektryk, ferrolit; geo- (z gr. ge ‘ziemia’), np. geobotanika, geomagnetyzm, geotropizm;fito- (zgr. phytón ‘roślina’), np.fitopatologia,fitoterapia,fitocenoza; fono- (z gr. phóne ‘głos’), np. fonochemia, fonokardiograf fonoteka; helio- (z gr. helios ‘słońce’), np. heliocentryzm, heliofobia, heliofor; hetero- (z gr. heteros ‘inny’), np. heteroseksualizm, heterogeneza, heterodoksja; homo- (z gr. homós ‘równy’), np. homoseksualizm, homozygota, homofonia; hydro- (z gr. hydor ‘woda’), np. hydrobiologia, hydroelektrownia, hydroliza; neuro- (z gr. neuron ‘nerw’), np. neurochirurgia, neurohormon, neurologia; pan- (z gr. pan ‘wszystko’), np. panpsychizm, panslawizrn, panoptikum; socjo- (z łac. socius ‘towarzysz’, societas ‘społeczeństwo’), np. socjopatologia, socjologia; zoo- (z gr. zdon ‘zwierzę’), np. zoopsychologia, zoosfera, zoologia; tele- (z gr. tele ‘daleko’), np. telekomunikacja, telepatia, teleskop. Większość compositów z członem tele- to konstrukcje, w' których człon ten jest skrótem wyrazu telewizja lub telewizyjny, por. telekino, telepajęczarstwo, telewidz. Podobnie bywa i w innych gniazdach, por. np. socjotechnika ‘technika socjologiczna’, psycholingwistyka ‘lingwistyka w powiązaniu z psychologią’, domofon ‘telefon domowy’, gazotron ‘dioda gazowana’ (gaz + (elekfiron), tak samo izotron, jonotron, perceptron.

Cztony: elektro-, mini-, psycho-, stereo- nie zostały zaliczone do niesamodzielnych, ponieważ bądź to funkcjonują jako skróty całych wyrazów (np. elektro- = ‘elektryczny’ lub ‘elektryczność’), bądź też są w jakiejś mierze usamodzielnione, por. sukienka mini, radio stereo.

Wśród części mowy, z jakich rekrutują się pierwsze człony złożeń jednostronnie motywowanych i quasi-złożeń, przeważają rzeczowniki i przymiot-

467