1. Wstęp
Cykl produkcyjny jest to czas trwania procesu produkcyjnego wyrobu zawarty między terminem rozpoczęcia i zakończenia wytwarzania wyrobu. Terminy te często utożsamia się z momentem pobrania materiału z magazynu i momentem oddania wyrobu gotowego do magazynu. Jako wyrób gotowy w pewnej fazie produkcji można rozpatrywać część (detal), podzespół lub zespół. Długość cyklu produkcyjnego wyrażany jest najczęściej w dniach roboczych lub kalendarzowych (dobach).
Długość cyklu produkcyjnego zależy od szeregu czynników:
1. jednostkowego czasu wykonania operacji technologicznych tj wynikającego z ustalonych normatywów tn czasu wykonania i współczynnika wykonania normatywów q>,
2. czasu przygotowawczo-zakończeniowego tpz w którym następuje przygotowanie stanowiska roboczego i robotnika, np. czynności nastawcze i regulacyjne obrabiarki, pobranie narzędzi i dokumentacji, założenie i zdjęcie narzędzi, oczyszczenie maszyny,
3. czasu wykonywania dodatkowych czynności warunkujących wykonanie procesu technologicznego poza czasami tj i tpz jak: magazynowanie, transport, kontrola, konserwacja itp.,
4. liczby q - wyrobów wykonywanych jednocześnie w jednej operacji na jednym stanowisku roboczym,
5. liczby s - stanowisk roboczych wykonujących jednocześnie daną operację technologiczną;
6. sposobu przekazywania wyrobów z operacji na operację, tj. całymi partiami obróbczymi, partiami transportowymi, pakietami,
7. liczności n - partii obróbczych i liczby p - partii transportowych,
8. czasu przerw w produkcji wynikających z:
- regulaminu pracy w przedsiębiorstwie, wydziale, gnieździe; są to np. przerwy śniadaniowe, międzyzmianowe, dni ustawowo wolne od pracy itp.,
- koniecznych przerw międzyoperacyjnych spowodowanych brakiem synchronizacji operacji technologicznych, np. oczekiwanie na zwolnienie stanowiska roboczego, na rozpoczęcie czynności montażowych itp.,
- przyczyn organizacyjnych lub technicznych, np. braku dokumentacji, narzędzi, energii, elementów do montażu, obsady stanowisk roboczych, awarii maszyn i urządzeń itp.
W cyklu produkcyjnym czynniki przedstawione w punktach 1 do 7 stanowią tzw. okres roboczy Or składający się z okresu technologicznego Ot, okresu magazynowania Om, okresu transportu 0tr, okresu kontroli Ok i okresu konserwacji Okoń.
Or = O, + Om + 0,r + Ok + Okoń
Czynniki przedstawione w punkcie 8 stanowią tzw. okres przerw Op na ogół wielokrotnie przekraczający wartość Or. Całość cyklu produkcyjnego można więc przedstawić jako:
CP = 0r + 0P
Ze względu na organizację produkcji konieczne jest dokładne ustalenie w okresie roboczym Or okresu technologicznego Ot. Pozostałe okresy są na ogół ustalane (z wyjątkiem Otr i Ok) na podstawie wskaźników empirycznych lub badań statystycznych.
2. Obliczanie okresu technologicznego produkcji wyrobu prostego
Jak wspomniano we wstępie okres technologiczny zależy od jednostkowych czasów wykonania operacji technologicznych wyrobu tj, czasów przygotowawczo-zakończeniowych tp2, czasów wykonania dodatkowych czynności (procesów pomocniczych), liczby q - wyrobów wykonywanych jednocześnie na stanowisku roboczym, liczby s - stanowisk roboczych wykonujących jednocześnie daną operację technologiczną na wyrobie, sposobu przekazywania wyrobów z operacji na operację, liczności n - partii obróbczych i p - transportowych.
Duża liczba czynników wpływających na długość okresu technologicznego Ot powoduje, że należy poszukiwać takich sposobów prowadzenia procesu obróbki (montażu) wyrobu, by był on możliwie optymalny z punktu widzenia wielu kryteriów. Poniżej będą przedstawione klasyczne układy przebiegu wyrobów w procesie produkcyjnym i zostanie podany zakres ich zastosowania.
3