520

*

3*. AUTOMATYKA ZABEZPIECZENIOWA 520

nowe prądy pierwotne transformatora po stronie górnego i dolnego napięcia; 3_ilt $u — znamionowe przekładnie głównych przekładników prądowych zainstalowanych odpowiednio po stronie górnego i dolnego napięcia transformatora.

Dla transformatorów tr ój u z wojenio wyc h z układami różnicowymi podanymi na rys. 34.5 -t- 34.S przekładnie przekładników wyrównawczych wyznacza się wg następujących wzorów;

(34.11)

(34.12)

przy czym; f₃„ — znamionowy prąd pierwotny transformatora po stronie uzwojenia o napięciu U₃„\    — znamionowa przekładnia głównych przekładników prądowych

zainstalowanych po stronie uzwojenia U$ transformatora; k_s — współczynnik sche-matowy zależny od grupy połączeń przekładników prądowych w danej gałęzi układu różnicowego, np. dla układów z rys, 34.5 i 34.6 należy do wzoru (34.11) wprowadzić k, = V³ . a we wzorze (34.12) przyjąć k_s = 1.

W przypadku trój uzwój en i owego transformatora stale pracującego z jednostronnym zasilaniem, z układem różnicowo-prąd owym podanym na rys. 34.9, przekładnie przekładników wyrównawczych wyznacza się wg następujących wzorów:

(34.13)

(34.14) w których h_p - prąd znamionowy przekaźnika różnicowego, wynoszący w praktyce 5 A lub 1 A.

Prąd rozruchowy zabezpieczeń różnicowo-prądowych stabilizowanych, zwany początkowym prądem rozruchowym /,o, przyjmuje się w praktyce w zakresie 0,3 -t--t-0,5 l„_t, natomiast współczynnik stabilizacji (hamowania) przyjmuje się w granicach 0,4-e 0,6; dla niektórych przekaźników wartość ta jest nienastawialna, jak np. w przekaźnikach krajowych typu RRTT, dla których współczynnik stabilizacji przy częstotliwości / = 50 Hz wynosi 0,6.

34.1.4. Zabezpieczenie od obniżenia poziomu oleju i uszkodzenia wewnątrz transformatora

Zabezpieczeniem są przekaźniki gazowo-przepływowe jedno- lub dwustopniowe.

Przekaźniki jednostopniowe stosuje się z reguły do transformatorów o mocy do 1 MV*A, jako zabezpieczenie od obniżenia poziomu oleju i uszkodzeń wewnątrz kadzi transformatora, oraz — niezależnie od mocy transformatora — jako zabezpieczenie od obniżenia się poziomu oleju i uszkodzeń przełącznika zaczepów. W obydwu przypadkach zabezpieczenie powinno działać na wyłączenie transformatora.

Zabezpieczenie dwustopniowe jest stosowane do wszystkich transformatorów o mocy większej niż 1 MV-A, przy czym pierwszy stopień działa na sygnalizację, drugi natomiast na wyłączenie transfoimatora.

Wielkością rozruchową nastawialną w przekaźnikach gazowoprzepływowych jest szybkość przepływu oleju, której wartość dobiera się zwykle równą 100 cm/s.

W przypadku przekaźników z "zestykami rtęciowymi istnieje możliwość występowania drgań tych zestyków podczas gwałtownego przepływu oleju z kadzi do konserwatora, spowodowanego zwarciem wewnętrznym. Aby w tych waruokach nastąpiło niezawodne wyłączenie transformatora, zestyk drugiego stopnia powinien pracować w układzie z podtrzymaniem. .

34.1.5. Zabezpieczenie od przeciążeń ruchowych

Zabezpieczenie to należy stosować jedynie w przypadku, gdy w warunkach eksploatacyjnych mogą wystąpić długotrwałe przeciążenia ruchowe transformatora.

Najczęściej jest stosowane zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne, które ze względu na symetryczny charakter przeciążeń ruchowych wykonuje się jako jednofazowe, działające na sygnał. W wyjątkowych przypadkach, w stacjach bez stałej obsługi i bez zdalnej sygnalizacji zadziałania omawianego zabezpieczenia, może ono działać na wyłączenie.

Prąd rozruchowy zabezpieczenia wyznacza się wg wzoru

(34,15)

przyjmując k_b = 1,05 oraz k_p = 0,85-^0,9,

Zwłokę czasową należy przyjmować w zakresie (l0-t-12)s.

34.1.6.    Zabezpieczenie od nadmiernego wzrostu temperatury

Do zabezpieczenia od wzrostu temperatury zazwyczaj jest wykorzystywany dwustopniowy termometr stykowy, nastawiany według zaleceń wytwórcy transformatora. Obydwa stopnie działają na ogół na sygnalizację, wyjątek stanowią transformatory w stacjach bez stałej obsługi, dla których drugi stopień zabezpieczenia termome-trycznego powinien spowodować wyłączenie, transformatora.

34.1.7.    Przykłady rozwiązań zabezpieczeń transformatorów

Schemat funkcjonalny automatyki zabezpieczeniowej transformatora dwuuzwo-jeniowego o mocy większej niż 5 MV'A zasilanego od strony górnego napięcia przedstawiono na rys. 34.10, a transformatora trójuzwojeniowego — na rys. 34.11. W obyd-

S22 S    M! 321

Azji    r³* ł -"n r³"

m iti rai

V UU Cu BE

tf 7tt 7-^    iU ' im a7

KJIf I>

\K32 AllKtt

Rys, 34.10. Schemat funkcjonalny automatyki zabezpieczeniowej transformatora dwuuzwojeniowego O mocy większej niż 5 MV ■ A Q2\, 022 — wyłączniki mocy;

T\ I * T16 — przekladniki prądowe główne; T51 — d w u uzwoję nio we przekładu iki wyrównawcze;

JT32 — zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne od przeciążeń ruchowych; 4f3tl,A3l2 — zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne od przetężeń wywołanych zwarciami zewnętrznymi; K$6 - zabezpieczenie różnicowo-prądowe;

J5T34 — dwustopniowe zabezpieczenie temperaturowe; J031 - zabezpieczenie od obniżenia poziomu oleju : uszkodzenia przełącznika zaczepów; if332 — zabezpieczenie od obniżenia poziomu oleju i uszkodzenia wewnątrz kadzi transformatora; S — sygnalizacja zadziałania zabezpieczenia