688

171.

Ukryte performatywy

Ukryte performatywy wyrażają pewne reguły, lecz nie wskazują, kto je ustalił. Szereg ukrytych performatywów można wskazać np. w zdaniu skierowanym przez pielęgniarkę do dziewczynki, która poważnie skaleczyła się w twarz: „Teraz już nigdy nie wygrasz żadnego konkursu piękności".

Pierwszy sugeruje, że dziewczynce powinno zależeć na tym, aby wygrywać w konkursach piękności.

Drugi nie jest bezpośrednim stwierdzeniem, lecz implikacją, że dziewczynka będzie do końca swojego życia uważana przez innych ludzi za brzydką.

Trzeci ukrywa się w tonie głosu pielęgniarki, który mówi dziewczynce, że sama jest sobie winna (aby to usłyszeć, musisz być na miejscu). Jeżeli uwzględnisz kontekst kulturowy miejsca rozmowy, okaże się, że kolejny ukryty performatyw wiąże się z myślą, że dziewczynka nigdy nie znajdzie mężczyzny, który ją pokocha.

Przyjrzyjmy się bliżej pierwszemu ukrytemu performatywowi, czyli temu, że dziewczynce powinno zależeć na wygrywaniu konkursów piękności.

Możesz oczywiście odpowiedzieć pielęgniarce następująco: „Ty idiotka to tylko niewinna, wrażliwa, cudna, mała dziewczynka, która ma nieograniczone możliwości i jest zbyt mądra na to, aby tracić czas w towarzystwie różnych laluń, które usiłują zostać królowymi piękności. Dołożę wszelkich starań, żebyś straciła pracę za to, że jesteś taką nieczułą istotą'. Postawa taka jest jednak nieco konfrontacyjna...

Być może więc warto zareagować tak: „Kto uważa, że tej dziewczynce powinno zależeć na wygrywaniu konkursów piękności?”.

GB

688