69 (8)

V. Zasada społeczeństwa obywatelskiego 69

V. Zasada społeczeństwa obywatelskiego 69

ii politycz-ub wpływu

skazanych na do ewi-;niu do już łalność są Drzeczenie 3-360). ;mu partii obywateli, li. Podstawo wtedy wego pro-:es podej-skladową znych. ię (art. 12 !_ się także rganizacji itroli nad

ą związki

i interesy worzenia ko jedna </ prawie 'ej Orga-

a tle do-'wego, to ;yfiki de-/alają już a zapew-art. 12) t przepis ■ołeczno-

awodów iem jest interesu

publicznego i dla jego ochrony (art. 17 ust. 1 konstytucji - zob. o samodzielności tych samorządów wobec władz publicznych - wyrok TK z 19 kwietnia 2006 roku. K 6/06). Konstytucja używa tu zwrotu „można tworzyć samorządy zawodowe”, co oznacza, iż ustawom zwykłym pozostawia się wyznaczenie zakresu i zadań tych samorządów.

56.    Podmiotowość obywatela jako mieszkańca określonej jednostki terytorialnej ma gwarantować istnienie samorządu terytorialnego, dla którego wydziela się z obszaru władzy państwa pewien zakres spraw o charakterze lokalnym i powierza tch samodzielne rozwiązywanie tej grupie społecznej, której sprawy te przede wszystkim dotyczą. Istnienie samorządu terytorialnego jest konieczną cechą ustroju władzy lokalnej w państwie demokratycznym (zob. pkt 294 i nast.). Konstytucja /. 1997 roku formułuje bezwzględny nakaz istnienia samorządu terytorialnego i wymaga, by ,,[... | samorząd wykonywał w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność” istotną część zadań publicznych (art. 16). W systemie tego samorządu mla podstawowa musi przypadać gminie (art. 164 ust. 1 i 3), natomiast konstytucja nie przesądza kształtu dalszej struktury samorządu terytorialnego, przewidując .ccJynie, iż „[...] inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego określa ustawa” (art. 164 ust. 2). Jak wiadomo, dało to podstawę do wprowadzenia w 1998 Miku trójszczeblowej struktury samorządu terytorialnego, która obejmuje gminy, (Hiwiaty i województwa.

57.    Istnieje wiele dalszych instytucji i urządzeń, bez których nie jest możliwe rzeczywiste funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego i będącej jego podstawą zasady pluralizmu politycznego. Rozdział I konstytucji wskazuje na dwie instytucje o szczegól-

ym znaczeniu: środki masowego przekazu oraz kościoły i związki wyznaniowe.

Wolność środków masowego przekazu (prasy i innych form przekazu drukowanego, a także tzw. mediów elektronicznych - radia i telewizji) jest w całym wiecie uważana za conditio sine cpta non pluralizmu politycznego, a jej jądrem jest akaz cenzury prewencyjnej. Ogólną gwarancję w tym zakresie formułuje art. 14 unstytucji, dalsze zasady znajdujemy w rozdziale o prawach i wolnościach jed-iistki (art. 54), a status radia i telewizji poddany jest regulacjom szczególnym /oh. pkt 314 i nast.).

Rolę kościołów i związków wyznaniowych postrzega się w świecie przede s/.ystkim w aspekcie wolności wyznania. Specyficzne doświadczenia historyczne ■ilski. zwłaszcza zaś rola Kościoła katolickiego, nakazują jednak włączanie proble-ityki kościołów i związków wyznaniowych do politycznych rozważań o społeczeń-iwie obywatelskim. Daje temu wyraz konstytucja, wprowadzając - niezależnie od mlywiduatnych gwarancji wolności sumienia i wyznania (art. 53) - do zasad ustroju '/eczypospolitej ogólną definicję roli kościołów i związków wyznaniowych. Artykuł '5 konstytucji formułuje w tym zakresie cztery zasady podstawowe:

I) równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych (należy przy tym pamiętać, że równouprawnienie nie jest synonimem absolutnej równości),

.’) bezstronności (neutralności) państwa w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych.