6

«* UDH KlKMHZYDOWłKI

0    wbić: JoUra lUblUM^- Obecna wycfcewawrtyni IkUu VII) lofefdzi. £* piKnin* odpowiedzi Waldka H ructnie lepu* od uatnjch. OJopKc utrrymuje. Ir przy UMIry .Tran *low* V Zdaniem innych nauczycieli Waldek )e*S •oaśea nwórnatya

1    >*m m*dy ni* taUstt łl« do odpow*dzi Nie zabiera takie gboeo w .prawach kla-łowych. Na propozycje wychowawczym. Aityrzam pełnienia jakiejkolwiek funkcji t polec mej w Hue, rawaz* odpowiada: Jfie petraOt*', _Nic umiem'.

65*/t badanych z samooceną zaniżona rekrutuje się spośród uczniów nie uzyskujących powodzenia szkolnego, pozostałe 35*/a to uczniowie o średnim lub niskim poziomic osiągnięć Nie cdnotowaliśmy w tej grupie uczniów bardzo dobrych. Jak wykazały obserwacje poczynione w czasie eksperymentu, jedr>n z przyczyn zan.zonc) samooceny jest duża wra/Jlw.:6ć_r-a ocenę i "krytykę otoczenia oraz stała obawą przed nicpowodicjuom lub ośmieszeniem ślę Uczniowie fi .szczególnie manii przezywaj* niepowodzenie, a w jego następstwie zdołiKiść Ich do dal-szego wysiłku znacznie się zmniejsza

v. kamoocłaa .niestabilna

Jednym z rodzajów samooceny, którą można określić mianem zahurzn. ncj. jest samooceny niestabilna. Zdaniem Sierlobnakowoj (20. t 43) TrłOżc óiia występować w dwóch postaciach:

a)    jako samoocena jeszcze nie ukształtowana luh

b)    jako sjinutcena ulegająca zmianom pod wpływem aktualnych do-iwtadczeń.

Oba te rodzaje samooceny charakteryzują sic dużym wahaniem w określeniu poziomu swoich aspiracji przez jednostkę. Kaz jodnogtka wyobraża sobie, t< potrafi onągnąć bardzo dużo i prześcignąć swoich konkurentów'pod wicloqa_wzgkdami. innym lnów razem przeciwnie. sądzi, ze niewiele jest warta i nie potrafi pokonać naimnletgzel trudna-w i lJ Kej kowskt. 16). Zdaniem L. Bozowicz (3) jest to typowy przejaw niedojrzałej świadomości siebie samego, określany często mianem dezintegracji, przejawiające! szc w dwóch następujących po sobie sprzecznych wy obra roni ach oo do swoich możliwości (3. 115). Właściwość ta szczegół-nic”jaskrawo uwidacznia się w okresie dzieciństwa i dorastania, co świad-

czy, że jednostka charakteryzuje się brakiem równoważ:! proce»ów psy. chicznych oraz emocjonalnym podejściem do otaczającego ją świata: Byle drobne powodzenie lub niewiclkt-aikcc* może u takich ledncatek być przyc-zynąjezrngtu mUrąciLy j£P»din fctmopncługu. a .urnur./nc chociażby niepowodzenie, urasta do rozmiarów problemu j_jiagcdli

tyck>wę]~~

Odsetek badanych przez nas uczniów oceniających swoje możliwości niestabilnie (chwiejnie) jest dofc duży (29V»), Średnio dla czterech badanych przez nas klas waha się on w granicach od 23,6'/* w zakresie języka polskiego do 35,5*/* w teście kwadratów. Najhardziej niestabilnie oceniają badani swoje możliwości w zakresie działalności, w której nie posiadają doświadczenia (w teście kwadratów).

Pomiędzy poszczególnymi klasami brak jest różnicy statystycznie istotnej, mimo, że w każdej następnej (wyższej) klasie procent uczniów z niestabilną sainwxeną maleje. Najbardziej niestabilną samoocenę mają uczniowie klas V. Średnio dla trzech przedmiotów objętych ekapery men-tern wynosi ona 32>2*/» Najmniej uczniów z samooceną niestabilną odnotowaliśmy w klasach VIII (średnio dla trzech przedmiotów 24*/*); największy w klasach V. w porównaniu z innymi badanymi klanami. Procent uczniów z samooceną niestabilną tłumaczy się wieloma okolicznościami. Najważniejsze z nich to: 1) Zmiana wymagań w związku z przejściem ze szczebla nauczania propedculycznego (klasy 1 IV) do nauczania na szczeblu wstępnej systematyki (klasa V>; 2J Zwiększenie wymagań wynikających ze statusu ucznia klas wyższych szkoły pndatawuwj, Nowe warunki nie zawsze muszą być dla ucznia niekorzystne. Często jednak zdarza się. ze po przejściu r klasy IV do V dotychczas dobry uczeń staje się tylko dostatecznym, dostateczny zaś niedostatecznym; 3) Wzmożona działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego, a w związku z tvm zachwUme równ.TWjgTpr«csó>v^«yćTi7czflyc?i W u~-kfc) sytuacji dla niejctorych uczniów utrzymanie samooceny stabilnej może okazać się bardzo trudne. Poczynając od klasy VI uczniowie wchodzą w okres pewnej stabilizacji, pizyzwyczajają się coraz hiidzioj do nowych wymagań l zaczynają godzić się z osiągniętą w klasie pozycją ucznia dobrego, średniego lub słabego. W związku z tym ich samoocena zaczyna ulegać pewnej stabilizacji. Najbardziej stabilną samoocenę spośród badanych mają uczniowie klas VIII. Tylko J7.W* z języka polskiego i 22,2*/* z matematyki nic ma wyrobionego zdania o swoich możliwościach. Pozostali to uczniowie o stabilnej samoocenie Nieco inaczej przedstawia się sytuacja w teście kwadratów Tu procent oceniających się niestabilnie, nawet w klasach VIII. ciągle jeszcze Jest dość- duży. gdyż wynosi 32,2*/f. A zatem, co trzeci uczeń klasy VIII nie jest w stanic ocenić adekwatnie swoich możliwości w dziedzinie, w której brak mu doświadczenia Na uwagę zasługuje fakt. ze wśród oceniających się niestabilnie znalazło się więcej uczniów słabych (mc uzyskujących pcw o-