782

I

I

.1.

46

OCHRONA PRZEPIĘCIOWA

46.1. Pojęcia podstawowe

Poziom znamionowy izolacji to zestaw znamionowych napięć probierczych charakteryzujących izolację urządzenia.

Znamionowe napięcie probiercze izolacji jest to wartość napięcia wytrzymywanego w określonych warunkach i układach probierczych, charakteryzująca urządzenia pod względem ochrony przepięciowej i koordynacji izolacji. Rozróżnia się:

—    znamionowe napięcie probiercze przemienne (wartość szczytowa napięcia przemiennego o częstotliwości znamionowej podzielona przez \/2);

—    znamionowe napięcie probiercze udarowe piorunowe U_t, (wartość szczytowa napięcia udarowego);

—    znamionowe napięcie probiercze udarowe łączeniowe U_iw (wartość szczytowa napięcia udarowego).

Współczynniki bezpieczeństwa dla przepięć piorunowych k_bp i łączeniowych k_bw są określane zależnościami

k„_r = -%*- > 1,3    (46.1)

V»p    *

k„n = -jfz- > 1,15    (46.2)

w których: U_Pp — poziom ochrony odgromnika zaworowego od przepięć piorunowych; U„„ — poziom ochrony odgromnika zaworowego od przepięć łączeniowych.

Współczynnik zwarcia doziemnego k_c charakteryzuje ogólnie warunki uziemienia punktu zerowego sieci trójfazowej. Oblicza się go (dla wybranego miejsca sieci) jako iloraz następujących wartości skutecznych napięć o częstotliwości znamionowej:

—    najwyższego napięcia między zdrową fazą a ziemią podczas zwarcia doziemnego (jedno- Jub wielofazowego) w dowolnym punkcie sieci;

—    napięcia fazowego, które wystąpiłoby w tym samym miejscu sieci w normalnych warunkach ruchowych bez zwarcia.

Współczynnik k_t powinien mieć następujące wartości:

a)    w sieciach 110 kV — k. < 1,4, jeżeli

^ < 3 oraz    < 1    (46.3)

X_x    X,

b)    w sieciach 220 i 400 kV - k, < 1,3, jeżeli

<2 oraz    < 0,5    (46,4)

X_t    X_t

przy czym: X_t — reaktancja sieci dla składowej zgodnej, Q; Xq, Rq — reaktancja i rezystancja sieci dla składowej zerowej, H.

Przęsło specjalne jest to przęsło, które mi rozpiętość co najmniej dwukrotnie większą niż przeciętna dla danej linii lub przęsło rozpięte między siupami o wysokości znacznie większej niż przeciętna.

46.2. Ogólne zasady koordynacji izolacji

Koordynacja izolacji polega na ograniczeniu przeskoków napięcia spowodowanych przepięciami, do wytypowanych miejsc. Obecnie koordynacja izolacji sprowadza się do zapewnienia odpowiedniego marginesu bezpieczeństwa między poziomem znamionowym izolacji a poziomem ochrony ochronników (współczynnnik bezpieczeństwa) oraz do wyboru poziomu znamionowego izolacji (tabi. 46.1). Zalecenia wynikające z koordynacji izolacji są więc kompromisem między wymiganiem maksymalnej pewności ruchowej a możliwością obniżenia kosztów izolacji i urządzeń ochrony.

Tablica 46.1. Poziom znamionowy izolacji) wg [46.4]

Grupa	Urządzenia do pracy w sieci o napięciu znamionowym Vn	Poziom znamionowy izolacji należy określić;
A	U„ < 40 kV	—    wartością szczytową napięcia probierczego przemiennego o częstotliwości znamionowej po* dzielonej przez ^2 wg PM-75/E-04Ó60, —    wartością szczytową napięcia probierczego piorunowego wg PN-75/E-04061,
B	40 kV < U. sę 220 kV
C	| — wartością szczytową napięcia probierczego lą- i czcniowegG wg PN-70/E-04057, Un = 400 kV i 750 kV _ wartością szczytową napięcia probierczego piorunowego wg PN-75/E-G4061

Różnice między poziomem znamionowym izolacji a poziomem ochrony ochronników określa współczynnik bezpieczeństwa, który powinien wynosić co najmniej 1,3 dla przepięć piorunowych i 1,15 dla przepięć łączeniowych — patrz wzory (46.1) i (46.2). Iskierniki dla koordynacji izolacji raiją już obecnie bardzo ograniczone zastosowanie. W sieciach 110 kV stosuje się je wyłącznie w polach liniowych do ochrony urządzeń pola w przypadku otwartego wyłącznika, a w sieciach 220 i 400 kV nie stosuje się ich w ogóle, ze względu na dużą skuteczność ochrony linii od bezpośrednich wyładowań i dużą wytrzymałość izolacji urządzeń na przepięcia.

Koordynacji izolacji między poszczególnymi urządzeniami na tym samym napięciu znamionowym nie stosuje się. Istotne jest jedynie, aby izolacja wszystkich urzą-