9

84. Wyboczenle poza granicami sprężystości. Wzory empiryczne 275 Wzór JO przybiera zatem następującą postać:

(130a)

°kr ~• °plast —    S²

4 & Jl"

i słuszny jest w przedziale

0

dla smukłości zaś

należy stosować wzór Eulera:

*1/7 Ł.

r °plast

■t r2W

1 °plast

Okr =

n²E

Dla obliczanej poprzednio stali o własnościach ,z E — 2,1 • 10® kG/cm- mamy

2 E , f 2^2,1 • 10⁶

⁷¹V ‘    2400

°pi«st — 2400 kG/cm²

1

Oplast

131,

o*.    2400²

^{b =} 4E* = ^2j-10^ = °'⁰⁷ kG7cm2-

więc dla smukłości zawartych w przedziale

0 ^    131

należy liczyć według wzoru JO:

o_kr —. 2400 — 0,07 s²;

dla smukłości zaś

131

n

według wzoru Eulera.

§ 85. Przykłady obliczania prętów ściskanych

Przykład 1. Pręt stalowy o długości l = 40 cm, utwierdzony w jednym końcu, ściskany jest osiową siłą P działającą na drugi, swobodny koniec. Przekrojem poprzecznym pręta jest prostokąt o bokach a 5 cm, ó = 1 cm. Obliczyć dopuszczalną wartość siły P, by współczynnik bezpieczeństwa n był równy 2. Moduł Younga E = 2* lO^kG. cm*.

Rozwiązanie. Pręt utwierdzony w jednym końcu, drugi koniec

swobodny, więc Iw ~ 2 L — 2 • 40 = 80 cm.

Wyboczenie pręta nastąpi w ten sposób, że warstwa obojętna zgiętego

5__L³= 5₄ 12 ¹²

pręta będzie równoległa do dłuższego boku przekroju poprzecznego, przeto

J =

ab³

12