CAM02229

gólne sposoby pojmowania świata i odczuwania, jak i subtelne znaczenia znaków.

Właśnie ta różnorodność „środków wyrazu” stanowi o poezji obrazu i stanowi jego aspekt bardziej muzyczny niż mimetyczny. Ale wielki malarz współczesny, Georges Braąue, mając na myśli symbolikę języka poetyckiego, wyraził kiedyś paradoksalną myśl, że przedmioty w obrazach przedstawiających martwą naturę są poezją malarstwa. Myśl ta staje się zrozumiała dzięki jego własnym obrazom, które często oczarowują pomysłowością nieoczekiwanego ujęcia jakiegoś aspektu przedmiotu przez silnie zaznaczoną strukturę linii malarskiej, punktu i barwy, lub na odwrót— poprzez zaskakujące nadawanie przedmiotom charakteru nośników czy źródła oryginalnych układów form.

O ile elementy nośnika i ich cechy są źródłem estetyki dzieła, jego intymnej struktury formalnej i wyrazu, to rozwój swój i swą różnorodność zawdzięczają głównie funkcjom spełnianym w procesie odtwarzania. W malarstwie abstrakcyjnym układ punktów, pociągnięć pędzla i plam oraz niektóre sposoby ich łączenia i rozmieszczania w polu obrazu mogą być stosowane dowolnie, bez zachowania właściwej znakom odpowied-niości. Powstałe w ten sposób formy nie są uproszczonymi abstrakcyjnymi formami przedmiotów rzeczywistych. Jednakże elementy, zastosowane w tej niemimetycznej' całości, nie poddającej się interpretacji, zachowały wiele właściwości formalnych powiązań z wcześniejszą sztuką mimetycz-ną. Tego istotnego związku często nie dostrzegają ci, którzy malarstwo abstrakcyjne traktują jako rodzaj sztuki omamentacyjnej lub jako powrót do stanu sztuki prymitywnej. Malarstwo impresjonistyczne, w którym części obrazu nie musiały już być odpowiednikami anatomicznych części przedmiotów, było pierwszym krokiem w kierunku sztuki współczesnej, choć dla następnej generacji artystów i ono wydaje się zbyt realistyczne.

Wymieniłem poprzednio kilka sytuacji, w których podłoże i rama obrazu, pojęte jako niemimetyczne pole dla elementów wizerunku, oddziaływają na ich znaczenie, a w szczególności na ich sens ekspresyjny.

W konkluzji chciałbym pokrótce omówić ważną sprawę przemiany tych niemimetycznych elementów w istotne elementy przedstawiające. Funkcje, które elementy te spełniają w odtwarzaniu, prowadzą z kolei do powstania nowych funkcji wyrazowych i strukturalnych w późniejszej sztuce niemimetycznej.

Linia podłoża, poszerzona i pokryta odmiennym kolorem, staje się ele-

300