CCF20090704002

Opracowanie graficzne MAREK PAWŁOWSKI

Książka dotowana przez Komitet Badań Naukowych

© Copyright by Wydawnictwo Znak, Kraków 1997

ISBN 83-7006-527-9

PRZEDMOWA

Książka, którą prezentuję Czytelnikom, zrodziła się z przekory. Wymaga się na ogół od uczonego i filozofa, by reagował żywo na problemy teraźniejszości, by nie był wobec nich obojętny. Tymczasem to, co dziś dzieje się w filozofii, razi mnie i nuży. Obca mi jest tak zwana filozofia analityczna, drobiazgowa, dzieląca ten przysłowiowy włos na czworo. Dziwnie jest ona jałowa. Zmusza co prawda do precyzji, ale nie do myślenia. Inne filozoficzne nurty ulegają socjologiza-cji, a nawet wprost polityce. Chodzi w nich o komunikację,

0    komunikacyjne działanie, o normatywne podstawy teorii społecznych itp. Nurty te podejmują żywo problem tożsamości i różnicy, zawsze jednak w jego społeczno-kulturowych uwikłaniach. Chodzi więc o tożsamość cywilizacji europejskiej, narodu, danych grup itp. Konferencje na ten temat następują jedna po drugiej. Jednakże debaty nad owymi pojęciami z punktu widzenia ich aktualności kulturowej

1    społecznej gubią właściwy im sens, a może nawet świadomie od niego abstrahują. Tymczasem są to pojęcia metafizyczne i od analizy metafizycznej należałoby rozpocząć dyskusje nad nimi. Metafizyka dziś jest niemodna. Na przekór więc, trochę o tożsamości w perspektywie ontologicznej i metafizycznej chciałabym powiedzieć.

Postępuję też przeciwko innej filozoficznej modzie, tej ogłoszonej w 1968 roku. Nie podzielam tezy o śmierci człowieka, ani niechęci do humanizmu w rozmaitych jego wymiarach, jak gdyby istniał tylko w jednej formie nadanej mu przez Sartre’a. Odrzucam stwierdzenia, według których człowiek nie jest źródłem ani doświadczeń, ani myśli, ani