CCF20101121005

fizyczną (głównie termiczną) wyparzanie, spalanie (np. odpady szpitalne) lub promieniowanie nadfioletowe IJV (odkażanie powietrza i powierzchni);

chemiczną - środki bakteriobójcze w roztworach wodnych.

Sterylizacja

Sterylizacja to proces prowadzący do zniszczenia wszystkich drobnoustrojów, zarówno ich form wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych (zarodników i spor); pozwala uzyskać najwyższy stopień czystości mikrobiologicznej. Wyróżniamy sterylizację fizyczną (para wodna pod ciśnieniem - autoklaw) oraz sterylizację chemiczną (roztwory środków wyjaławiających - np. Cidex, Aldesan). Należy pamiętać, iż w gabinetach stomatologicznych powinno się stosować wyłącznie środki o szerokim spektrum działania. Zakres działania danego preparatu oznakowany jest następująco: B - bakterie, V - wirusy, F - grzyby, S - spory, Tbc

prątki gruźlicy. Rodzaj stosowanych preparatów, wymagane stężenia i czas działania należy okresowo aktualizować zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia, Państwowego Zakładu Higieny i Wojewódzkich Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych.

Jednym z najważniejszych czynników zapobiegania zakażeniom w gabinecie jest właściwa dekontaminacja (mycie i odkażanie) rąk, bowiem to właśnie ręce personelu medycznego są głównym źródłem przenoszenia mikroorganizmów, a rękawice ze względu na niewidoczne uszkodzenia nie stanowią dostatecznie skutecznej ochrony.

Higieniczne mycie i odkażanie rąk obowiązuje przy większości zabiegów wykonywanych w gabinecie stomatologicznym. Polega na zastosowaniu antyseptycznego roztworu detergentu do mycia oraz zdezynfekowaniu rąk środkiem odkażającym w celu usunięcia wszystkich drobnoustrojów przejściowych.

Chirurgiczne mycie rąk to mycie według ściśle określonej metodyki, następnie odkażanie w celu eliminacji flory nabytej i częściowej redukcji flory własnej.

Obecnie stosowane są głównie preparaty gotowe na bazie alkoholu lub mieszaniny alkoholu i chlorheksydyny, np. Etaproben, Spitaderm, Skinman Soft, Skinman Scrub. Należy pamiętać, iż przestrzeganie odpowiedniej techniki dekontaminacji rąk jest najważniejszym elementem procedury, ważniejszym niż rodzaj użytego środka dezynfekcyjnego.

Narzędzia i instrumenty stosowane w zabiegach stomatologicznych stanowią jeden z podstawowych czynników transmisji zakażeń. Prawidłowo przeprowadzony proces dezynfekcji i sterylizacji to wykonanie następujących czynności:

-    dezynfekcja preparatami Sekusept Pulver, Cidex, Lysoformin 3000. Środki do dezynfekcji wierteł i frezów powinny spełniać specjalne wymogi: posiadać zdolność rozpuszczania pozostałości tkanek twardych, co eliminuje konieczność mechanicznego oczyszczania, redukując możliwość zakażenia personelu i wydłuża żywotność wierteł (Sekudrill, Sęku Ekstra);

-    mycie ręczne, automatyczne lub przy użyciu myjek ultradźwiękowych;

-    przegląd;

-    suszenie;

-    pakowanie - rękawy folia-papier, folia-folia, perforowane pojemniki ze stali nierdzewnej, plastiku, aluminium.

Tak przygotowane narzędzia poddaje się sterylizacji w autoklawie. Czas sterylizacji jest ściśle określony i uzależniony od ciśnienia panującego w komorze, przy czym konstrukcja tych urządzeń pozwala na wybór jednego z kilku dostępnych programów. W każdym gabinecie powinien być prowadzony rejestr wewnętrznej kontroli sterylizacji (czas przechowywania dokumentacji - 10 lat według wytycznych Sanepidu z kwietnia 2003 roku). Autoklawy najnowszej generacji posiadają drukarkę lub podłączony zewnętrznie komputer zapisujący przebieg cykli. Jeden z wydruków należy dołączyć do pakietu oznaczając jednocześnie datę przydatności do użytku (od 6 miesięcy do 1 roku przy zastosowaniu dodatkowych zabezpieczeń), drugi umieścić w rejestrze. Odrębne zagadnienie stanowi odkażanie i konserwacja końcówek stomatologicznych - kątnic, prostnic i turbin. Po każdej zakończonej wizycie pacjenta należy zewnętrzną powierzchnię końcówek przetrzeć kolejno:

-    roztworem aldesanu;

-    wodą destylowaną;

-    spirytusem skażonym 76%.

Sterylizację przeprowadza się w autoklawie, najlepiej specjalnie do tego celu przeznaczonym, np. Statim, Terminator, Hygiene Center, stanowiącym zintegrowany system dezynfekcji, mycia, sterylizacji i konserwacji sprzętu.

Konserwacja końcówek jest podstawowym warunkiem ich bezawaryjnego funkcjonowania. Najprostszym środkiem jest spray konserwujący, którego użycie zapewnia właściwe oczyszczenie i oliwienie. Dodatkowo zalecana jest aplikacja do wnętrza główki instrumentu przez otwór na wiertło. Daje to możliwość dokładnego oczyszczenia i przesmarowa-nia tylnego łożyska główki oraz zacisku wiertła. Czas aplikacji to 1 sc-