212
213
Zapamiętajmy:
Związki współrzędne mogą być:
łączne |
rozłączne |
przeciwstawne |
włączne |
wynikom |
gdy treści się |
- gdy treści się |
- gdy treści się |
- gdy treści |
-gdy r=s: |
łączą a skła- |
nie łączą lub |
nie łączą lub są |
sąsynonimi- |
jednecc |
dniki połą.- |
wykluczają., a |
sprzeczne, a |
czne, a |
wynika z |
czone są |
składniki |
składniki |
składniki |
druc:epc. £ |
- spójnikami |
połączone są |
połączone są. |
połączone są |
skłac- k |
i,oraz, lub |
spójnikami: |
spójnikami: a, |
spójnikiem |
połącz—S 3Ł |
ani... ani; |
a, albo. lub, |
ale, lecz, przy |
czyli, jako, |
spOf*a» r 1 |
tudzież |
bądź...bądź; |
tym często |
wyrażeniem |
więc rat |
- bezspójnik. |
ani...ani |
jeden człon jest |
to znaczy, |
toteż. |
(co sygnalizuje |
zaprzeczony |
zatem, |
np. - -.caBP | |
pauza lub |
mianowicie |
i (B) za-3 | ||
1 przecinek) |
jłE:_ |
nogę |
Zapamiętajmy:
Konstrukcja, w której każdy składnik ma tę samą fur*u» składniową i żaden nie zależy gramatycznie od drupe^L z którym tworzy szeregi składniowe - to związek wso»> rzędny. Ze względu na relacje semantyczne miedz. sinikami konstrukcje współrzędne mogą być łączne, rozsw ne, przeciwstawne, włączne lub wynikowe. Reare ■ sygnalizują specjalne operatory składniowe: spo-m współrzędne i inne wyrażenia o podobnej funkcji.
Składniowe związki niewspółrzędne z kole t
kie połączenia składników (pojedynczych lub złożonych i • rych jeden jest określany, a drugi określający. Skłacn-ślany jest nadrzędny, a jego określenie - to składnik ny. Konstrukcje niewspółrzędne (podrzędne) to np dobry, piękna pogoda. biegać szybko - składniki podre to nadrzędniki, czyli człony określane, o które pytar-óobry (jak, w jakim stopniu?) + bardzo, cogoda (jaka?) piękna, biegać (jak?) szybko.
Składniki określające mogą być pojedyncze, ale mogą : ~ eć postać szeregowych konstrukcji współrzędnych: pływowy i bogaty człowiek, pracować długo i ciężko itp. Podrzędnikami mogą być oczywiście składniki zło-
T
z^acować (iak?)+ ponad siły, do późnej nocy, suknia + mojej zmarłej matki, zscowity + jak wół// jak nikt inny.
Związki podrzędne mogą też zachodzić między kon-ami zdaniowymi:
Vć wiem (czego?) + czy on wróci;
'«e wiem. + kiedy on wrócił;
=sdzono nad tvm.(nad czym?)+jak należy postąpić, itp.
Relację podrzędności (= niewspółrzędności) skład-> takiego związku zwykle sygnalizuje zależna forma pod-_ - a lub specjalna postać operatorów składniowych: spój-podrzędności lub innych wyrażeń w tej funkcji, lacamiętajmy:
1* ązek składniowy, w którym jeden składnik jest okre-sary (nadrzędny), a drugi jest członem określającym - tcrzędnym) - to związek niewspółrzędny, czyli kon-:ja nadrzędno-podrzędna. Nadrzędnik wpływa tu na "a—ę swego podrzędnika.
Ze względu na to, jak człon główny takich konstruk-u.'A3 na postać swego podrzędnika, wyróżnia się zwykle iczaje związków niewspółrzędnych: związki zgody, rzą-arynależności. Każdy rodzaj związku ma bowiem inną re tzn. w każdym z nich nadrzędnik inaczej wpływa na ego podrzędnika, przy tym nie każda klasa wyrazów ze e tworzyć. Ilustruje to poniższa tabela: