CCI20121218017

przez menedżerów posiadających niewielki (lub żaden) udział w kapitale zarządzanej korporacji. Oddzielenie własności od zarządzania zwróciło uwagę na motywacje menedżerów w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania firmą. W warunkach ograniczonych możliwości sprawowania funkcji zarządczych przez właścicieli, menedżerowie w podejmowaniu decyzji są skłonni dążyć do własnych celów, niekoniecznie zgodnych z celami tych pierwszych — w stopniu, na jaki pozwoli im brak skutecznej kontroli. W ten sposób zasada maksymalizacji zysku uległa ograniczeniu na rzecz działania menedżerów zgodnie z zasadą maksymalizacji ich własnych korzyści w ramach istniejących ograniczeń stwarzanych przez właścicieli. W. J. Baumol zbudował model, w którym przedsiębiorstwo dąży do maksymalizacji przychodu ze sprzedaży.

b.    BEHAWIORYST Y CZNY    MODEL PRZEDSIĘBIORSTWA. Jednym z wybitnych

przedstawicieli behawiorystycznego kierunku w rozwoju nauki o przedsiębiorstwie jest H. Simon, który twierdzi, że ludzie mają ograniczoną zdolność poznawania rzeczywistości i dlatego mogą kierować się jedynie ograniczoną racjonalnością. W praktyce poszukuje się więc nie alternatywy optymalnej, lecz jedynie zadowalającej. A zatem potrzebny jest zespól kryteriów ustalających minimalne warunki alternatywy zadowalającej. Za ich pomocą wybiera się spośród dostrzeżonych możliwości tę, która je spełnia lub przewyższa. Kryteria tej oceny nie są dane a priori, lecz stanowią element określenia danej sytuacji decyzyjnej. Utrudnia to zdefiniowanie i znalezienie rozwiązania zadowalającego. Aby temu zaradzić, wprowadza się pojęcia poziomu aspiracji i poziomu osiągnięć. Pojęcie poziomu aspiracji Simon zapożyczył z psychologii, rozciągając je na przedsiębiorstwo. Wyraża ono to, co wyraża się za możliwe do osiągnięcia i zarazem to, co chce się osiągnąć w danych warunkach. Poziom osiągnięć to rzeczywiste dokonania jednostki lub organizacji. Rozpiętość między poziomami aspiracji i osiągnięć określa się mianem nacisku. Nacisk jest optymalny, gdy „owoc” znajduje się tylko trochę „powyżej ręki”. Gdy osiągnięcia zbyt łatwo wyprzedzają aspiracje, rodzi się apatia, a w sytuacji, gdy aspiracje są zbyt wysokie, powstaje frustracja i zwątpienie. Zgodnie z koncepcją beha wióry styczną przedsiębiorstwo nie jest „czarną skrzynką”, ale koalicją różnych osób i grup, które funkcjonują wewnątrz organizacji. Poszczególne osoby i grupy charakteryzują różne funkcje celu. Najważniejszym problemem, który musi być wciąż „rozwiązywany” (jest stale negocjowany) wewnątrz przedsiębiorstwa, są konflikty interesu między różnymi grupami interesariuszy. Funkcjonując w takiej perspektywie, wszyscy dążą do rozwiązań satysfakcjonujących, a nie optymalnych z punktu widzenia przedsiębiorstwa.

c.    ALOKACYJNA TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA. Zdaniem R. Coase'a alternatywnym mechanizmem alokacji zasobów wobec rynku jest system zarządzania w przedsiębiorstwie (z jego hierarchiczną strukturą podejmowania decyzji), który dokonuje przydziału rozporządzalnych zasobów do poszczególnych zastosowań, odpowiednio do wyznaczonych sobie celów i planowanych sposobów ich osiągania. Wewnątrz przedsiębiorstwa zastępuje on niejako sygnały

6