cw2 2

^mocz 9 S_mocz i S₀ można określić mierząc objętość moczu wydzielonego w jednostce czasu oraz stężenie inuliny w moczu i w osoczu. Ze względu na własności inuliny oznaczone w ten sposób V_up równe jest wielkości filtracji kłębusżkowej (GFR)

"Vmocz X Smocz

Wyrażenie - określane jest mianem klirensu (C). Jest to wskaźnik oczyszcza-

S₀

nia osocza, który charakteryzuje zdolność nerki do wydalania dowolnej substancji x. Wartość C równa 125 ml * min*¹ oznacza, że nerki wydaliły taką ilość substancji x, jaka była zawarta w 125 ml osocza w ciągu 1 minuty.    .    '

Resorpcja i sekrecja kanalikowa.

Transport kanalikowy, czyli wchłanianie zwrotne (resorpcja) i wydzielanie kanalikowe (sekrecja) może mieć charakter biernej lub ułatwionej dyfuzji lub transportu czynnego. Zakres transportu kanalikowego określonej substancji ograniczony jest pojemnością mechanizmu transportującego. Maksymalna ilość substancji, która_w kanaliki mogą zresorbować lub wydzielić w ciągu jednej minuty, określana jest jako maksymalny transport kanalikowy (T_m). Poziom danej substancji w osoczu przy którym osiągana jest wartość T_m substancja nie jest dalej ani wchłaniana ani wydzielana, a jej stężenie w ultraprzesączu i moczu ostatecznym wzrasta liniowo wraz ze wzrostem stężenia tej substancji w osoczu.

W wyniku filtracji, resoipcji i sekrecji powstaje mocz ostateczny. Zależnie od bilansu wodnego, końcowe produkty przemiany materii i inne substancje wydalane są w małej lub dużej objętości wody. Warunkiem koniecznym poprzedzającym rozcieńczanie lub zagęszczanie moczu jest znaczna redukcja ultraprzesączu w kanaliku bliższym. Woda biernie podąża (ok.80%) za wchłanianymi jonami Na* (ok. 80% przesączonych jonów Na^T wchłaniana jest w tym odcinku nefronu) i towarzyszącymi im anionami jonami Cl" i HCOs', wyrównując różnicę ciśnienia osmotycznego. Pozostała część jonów Na* i wody może być wchłaniana w dalszych odcinkach nefronu, gdzie ich resorpcja jest niezależna od siebie i dlatego mocz ostateczny może być hipotoniczny lub hipertoniczny w stosunku do osocza.

Zagęszczanie i rozcieńczanie moczu,

W procesie zagęszczania lub rozcieńczania moczu główną rolę odgrywa pętla Henlego. Ramię wstępujące pętli Henlego jest nieprzepuszczalne dla wody, a jony sodu są transportowane czynnie ze światła kanalika do śródmiąższu, a jony Cl" biernie są wraz z nimi transportowane. Wskutek tego procesu rośnie ciśnienie osmotyczne w przestrzeni okołokanalikowej, co powoduje przenikanie woHy~’ź ramienia zstępującego pętli Henlego do środowiska hipertonicznego i zagęszczanie zawartości kanalika. Woda przenika następnie do naczyń prostych, a jej nadmiar przechodzi do układu żylnego, W ramieniu wstępującym pętli Henlego płyn kanalikowy staje się hipotoniczny, bo usuwany jest z niego NaCl.

W ramieniu zstępującym i wstępującym płyn przemieszcza się w kierunku przeciwnym, w związku z czym różnica stężeń między obu ramionami jest niewielka, lecz na długości pętli różnice te sumują się {efekt wzmacniacza przeciwprądowego) i warunkują charakterystyczny rozkład ciśnienia osmotycznego (NaCl + mocznik), które wzrasta w kierunku od kory do rdzenia nerki.

Hipotoniczny płyn spływający z kanalika dalszego do zbiorczego może ulec dalszemu zagęszczeniu pod wpływem hormonu antydiur etyczne go (ADH, wazopresyna). W jego obecności ściana kanalika zbiorczego staje się przepuszczalna dla wody, która dyfunduje do hipertonicznego środowiska i w miarę zbliżania się do szczytu brodawki nerkowej mocz staje się coraz bardziej zagęszczony. Przy niskim stężeniu wazopresyny wydalany jest mocz rozcieńczony.