zdolnością bakterii do biosyntezy enzymów hydrolizujących picpainty dezynfekcyjne przy jednoczesnej ich iiuktyrwaeji W ten spc«oh śicdki dezynfekcyjne stają się źródłem węgla dla opornego drobnoustroju Takie zjawisko obserwowano m ■ u hakiem Pseudomonas aenginosa w obecności 10% roztworów preparatów Stcnnol i Lmirosept
Szczególnie nicbcrpiccnu w procesach biotechnologicznych jest:
a) oporność nabyta, niodaedzjezona. ujawniająca się w wyniku naturalnej selekcji i adaptacji podczas ekspozycji szczepów na sublctalne stężenia dczyit-fektaotów.
b) oporność nabyta, dziedziczona, będąca efektem mutacji lub pobrania od opornych bakiem fragmentu DNA kodującego cechę oporności nawet aa kilka związków, przenoszony materia! genetyczny może być pochodzenia chromosomowego;
c) oporność chromosomalna lub cytopłaznutyczna, tzw. oporność pozachro-mosomalna, kodowana pracz geny zlokalizowane na plazmidach.
Znana jest ponadto oporność krzyżowa bakterii na preparaty dezynfekcyjne i antybiotyki. Oporność krzyżowa charakteryzuje się całkowitą lub częściową rucwrazliwością drobnoustrojów aa grupy preparatów należących do lej samej lub spokrewnionej klasy chemicznej. Takie zjawisko zaobserwowano u palek Pseudomonas aeniginosa opornych na różne preparaty z grupy czwartorzędowych zasad amoniowych, jeżeli mechanizm oporności jest wynikiem zmniejszonej przepuszczalności osłony zewnętrznej, to u pałeczek graniu-jcouiych oporność krzyżowa może dotyczyć także związków o różnej budowie chemicznej, np preparatów z grupy czwartorzędowych zasad amomo-wych«chlorohckiydyny.
Dla oceny aktywności preparatów dezynfekcyjnych w warunkach laboratoryjnych stosowane są metody zawiesinowe i nośnikowe opracowane przez Pań-Kinowy Zakład Higieny. Pozwalają one na podstawie dwóch wartości, Ij. MOC (Mg Mraimal BaOcnocadri Conccntration), czyli najmniejszego stężenia bójczcgo i MIC (ang Mmimal Inhibitory Cooccntraboo) - najmniejszego stężenia hamującego, określić aktywność bćjczą lub statyczną danego preparatu.
W hftdyiwA używane są 24 godzinne hodowle szczepów testowych, które są dobrane zależnie od przeznaczenia preparatu Działanie bakteriobójcze preparatu dezynfekcyjnego określa się. stosując szczepy Slophylococcus aur tui, Pseudomonas oen/ginosa, Protem uulgarts. działanie grzybobójcze ustala się z zastosowaniem szczepów Candida albicans i Thdtophyion menlagropbytes.
Natomiast s*czcpy Itoc.lluM iublllls. Dacillu, cereus ora. CI~'rUM~n sporne, wykorzystywane są do oceny działania spotobójczcRo środków derynfek cyjnych.
5.0 7.0 0.0 0.0 4.0 3.0 2.0 stężenie preparatu
w wodzie I%]
1 cm*
0,7 0.6 0,5 0.4 0.3 0.2 stężenie preparatu
w pożywce (%|
0 cm*
pożywki
U
W
stężenie preparatu hamujące wzrost drobnoustroju
Ry*. V-7. Wyznaczanie waito&ci MIC metodą awtcainową
W celu wyznaczenia działania hamującego preparatu, czyli wartości MIC stosowana jest metoda zawiesinowa. Procedura polega na przygotowaniu szeregu rozcieńczali badanego preparatu w jałowej wodzie destylowanej. Następne do probówek zawierających 9 cm* pożywki wprowadza się I cm* kolejnych roz-dcóczcń preparatu i odpowiednio rozcieńczoną hodowlę szczepu testowego. Probówki zawierające taką mieszaninę inkubujc się przez 72 godziny w tempe-raturac optymalnej dla badanego szczepu, po czym sprawdza się żywotność ko-