DSC00035

W wyniku filtracji, resorpcji i sekrecji pow»«*_v-

wodnego, końcowe produkty przemiany materii i inne substancje

dużej objętości wody. Warunkiem koniecznym poprzedzającym rozcicnv,*~

zagęszczanie moczu jest znaczna redukcja ultraprzesączu w kanaliku bliższym. Woda biernie

podąża (ok.80%) za wchłanianymi jonami Na* (ok. 80% przesączonych jonów Na

wchłaniana jest w tym odcinku nefronu) i towarzyszącymi im anionami jonami Cl i HCOj,

wyrównując różnicę ciśnienia osmotycznego. Pozostała część jonów Na* i wody może być

wchłaniana w dalszych odcinkach nefronu, gdzie ich resorpcja jest niezależna od siebie i

dlatego mocz ostateczny może być hipotoniczny lub hipertoniczny w stosunku do osocza.

Zagęszczanie i rozcieńczanie moczu.

W procesie zagęszczania lub rozcieńczania moczu główną rolę odgrywa pętla Henlcgo. Ramię wstępujące pętli HenJego jest nieprzepuszczalne dla wody, a jony sodu są transportowane czynnie ze światła kanalika do śródmiąźszu, a jony Cl" biernie są wraz z nimi transportowane. Wskutek tego procesu rośnie ciśnienie osmotyczne w przestrzeni okoWcanalikowęj, co powoduje przenikanie wody z ramienia zstępującego pętli Henlego do środowiska hipertonicznego i zagęszczanie zawartości kanalika. Woda przenika następnie do naczyń prostych, a jej nadmiar przechodzi do układu żylnego. W ramieniu wstępującym pętli Henlego płyn kanalikowy staje się hipotoniczny, bo usuwany jest z niego NaCl.

W ramieniu zstępującym i wstępującym płyn przemieszcza się w kierunku przeciwnym, w związku z czym różnica stężeń między obu ramionami jest niewielka, lecz na długości pętli różnice te sumują się (efekt wzmacniacza przeciwprądowego) i warunkują charakterystyczny rozkład ciśnienia osmotycznego (NaCl + mocznik), które wzrasta w kierunku od kory do rdzenia nerki.

Hipotoniczny płyn spływający z kanalika dalszego do zbiorczego może ulec dalszemu zagęszczeniu pod wpływem hormonu antydiuretycznego (ADH, wazopresyna). W jego obecności ściana kanalika zbiorczego staje się przepuszczalna dla wody, która dyfunduje do hipertonicznego środowiska i w miarę zbliżania się do szczytu brodawki nerkowej mocz staje się coraz bardziej zagęszczony. Przy niskim stężeniu wazopresyny wydalany jest mocz rozcieńczony.