dsc02019

151

Teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa

W warunkach doskonałej konkurencji cena rynkowa wykazałaby tendencję do ustabilizowania się na poziomie zapewniającym zysk normalny przy optimum technicznym większym od optimum ekonomicznego, gdyż Q? > Qg\. Tylko wówczas krzywa popytu byłaby równoległa do osi odciętych, a nie nachylona ujemnie, zaś wytwarzany przez przedsiębiorstwo produkt byłby dobrem jednorodnym (homogenicznym), czyli identycznym z innymi anaktgicz-nymi dobrami wytwarzanymi w gałęzi.

Różnorodność wytwarzanych dóbr w warunkach konkurencji monopoli* stycznej stwarza możliwość ustalania wyższej ceny, jednakże przy mniejszych rozmiarach produkcji. Oznacza to, że za rosnącą różnorodność wytwarzanej produkcji, stwarzającej konsumentowi zwiększone możliwości wyboru odpowiedniego do jego idywidualnych preferencji, trzeba płacić wyższym poziomem ceny wybieranych towarów.

W długim okresie istnienie zysku nadzwyczajnego ponad zysk normalny powoduje zwiększony dopływ kapitału i tym samym rosnącą podaż konkurencyjnej produkcji o zróżnicowanych cechach użytkowych. Wzmagająca się konkurencja na rynku sprawia, że krzywa popytu U_p\ przesuwa się w dół na pozycję U_p2. Zakładamy w celu uproszczenia, że położenie krzywych kosz tów K_pc i Kfr nie ulega zmianie. Ten proces obniżania się popytu na produkty firmy będzie trwał aż do momentu, w którym krzywa popytu U_p2 będzie styczna do funkcji kosztów K_pc w punkcie d. Punkt ten wypada dokładnie nad punktem przecięcia się krzywych AT* =    2 przy rozmiarach produkcji

Qe2<Qe\-

Analizowane przedsiębiorstwo zmieni swój punkt równowagi krótkookresowej r* na punkt równowagi długookresowej tą. Skutkiem tego jest nie tylko pewne zmniejszenie podaży produkcji Q, ale także zniknięcie zysku nadzwyczajnego. Cena C^, ukształtuje się wówczas na poziomie punktu styczności d, który będzie się pokrywał z przeciętnymi kosztami wytwarzania. Skoro w długim okresie C^, = K_pc, przy optimum produkcji Qei* wówczas firma będzie osiągała jedynie zysk normalny gwarantujący jej utrzymanie się na konkurencyjnym rynku przy bardzo zróżnicowanej produkcji. Będzie się ona starała umocnić swoją pozycję przez ciągłe doskonalenie swojej produkcji i lepszą obsługę klientów, a nie utrzymywanie ceny na wyższym poziomie.

Dochodzimy w ten sposób do wniosku, że zysk nadzwyczajny w warunkach konkurencji monopolistycznej jest zjawiskiem przejściowym i może śę utrzymać jedynie w krótszym okresie. Zysk w warunkach pełnego monopolu blokującego dostęp do danej dziedziny produkcji jest zjawiskiem trwałym przy znacznie wyższym poziomie ceny monopolowej C_m w porównaniu z poziomem cen konkurencji monopolistycznej C**.