DSCN4404

_I—

--i-

IV    w icść Kamień mi kannemu Wiesława Myśliwskiego, zaliczniui do nurtu chłopskiego współczesnej literatury polskiej, /ostała •‘publikowana po ra/ pierwszy u j^SiL/oku. stając się wydarzeniem literackim roku o czym świa<lcz«| słowa Henry ka Berczy Jest. jak kasie ar\ \ dzieło. przede u sz\stkim wielką tajemnicą sztuki, czymś niepojętym, co zdaje się do nas przychodzić z innego u ymiaru a takie .Myśliwski wy/ndniając wielowiekowe puste miejsce w polskiej literaturze, bierze na siebie cały ciężar odwiecznych epit kich zobowiązań arr\ v tyczny -eh, (. i spełnia epicką powinność wobec chyba jednego z ostatnich układów świata o cechach niepowtarzalności i samowystarczalnej pełni.

Potnysl na tematykę dziewięciu tytułowanych rozdziałów (I Cmentarz, II. Droga. III Bracia. IV. Ziemia. V. Matka. VI Płacz, VII Alleluja.

V    Ili C hlcb. IX Brania) zrodził się. gdy autor, przymierzając się do wystawienia grobowca rodzinnego, zaczął wspominać swoją przeszłość i dzieciństwo spędzone w ni alei miejscowości nieopodal Sandomierza.

Próbie ma ty ka powieści ..Kamień na kamieniu'

-Sm* Kamień na kamieniu. zawierający wyjątkówyprzekrój wiejskiego społeczeństwa na przestrzeni okresu wojennego, przez PRL, aż do czasów współczesnych jest bardzo refleksyjny, lecz i pełny dawki dobrego humoru

Opowiada o rewolucji, jaka zaszła na polskiej wsi po wojnie oraz o życiu chłopskiej rodziny Pietruszków. widzianych oczami prostego, burki iw ego. kłótliwego, zapalczywego, lecz szczerego, inteligentnego, zaradnego i niezwykle sprytnego, polskiego chłopa Szymona Pietruszki (urodzonego jeszcze przed wojną) - pierwszoosobowego narratora i zarazem intrygującego bohatera, do którego czytelnik czuje dużą sympatię i który okazuje się w miarę rozwoju akcji postacią uniwersalną, poszukująca jak każdy człowiek prawdy o sobie i święcie, swojego miejsca w społeczności oraz w szeroko pojmowanej naturze l aki zabieg formalny zbliża dzieło Myśliwskiego do słynnego, wielotomowego utworu Marcela Prousta W poszukiwaniu zaginionego czasu, w którym także dzięki pierwszoosobowej narracji czytelnik po/najc losy bohatera i jego bliskich na tle epoki

Dzięki zastosowaniu poetyki realizmu, autor jeszcze bardziej zwrócił uwagę czytelnika na trudność przystosowania się do miejskich rozwiązań ludzi, którzy wychowali się na wsi czego przykładem może być rozdział zatytułowany Droga. Ciężko było się przestawić Mało komu udało się czerpać radość z konieczności wielogodzinnej pracy w dusznym biurze na nudnej, państwowej posadzie Choć w wielu umarła „chłopska dusza . Myśliwski pokazuje jej narodziny w kimś. kto chłopskości próbował się za wszelką cenę wyrzec od najmłodszych JSHS lat kto pełniąc w życiu rozmaite role. najlepiej odnalazł się w roli gospodarza i opiekuna chorego psychicznie brata

Nic znaczy to jednak ze utwór jest apoteozą wiejskiego życia Narrator poznał smak ciężkiej pracv od świtu do zmierzchu w polu. poczuł niejednokrotnie uczucie głodu skręcającego -kiszki' czy skutki zbyt gwałtownych ulew albo zbyt długiej suszy, lecz mimo wszystko kocha ziemię i wiejski styl życia. Czuje się bezpiecznie w swoim domu

Cecha powieści jest to. że nic epatuje ona obrazami nędzy, naturalistycznymi opisami śmierci czy brutalnością (jak to się dzieje w przypadku opowiadań Stefana Żeromskiego, który także lubował się w tematyce w iejskiej) Podobnie jak w Chlo/wch Reymonta, mamy tu do czynienia z wpływem natury na ludzkie losy. z podporządkowaniem rytmu pracy rytmowi przyrody. Wiclbicielcko/memo zgodnie twierdzą. Ze ta niezwykła powieść Myśliwskiego, napisana plastycznym Żywym, błyskotliwym, zabawnym i czasem pikantnym językiem pozbawionym gwary pachnie sianem zmw, ule takich sprzed ery kombajnów oraz domowymi serami, wiejskimi jarmarkami, przydrożnymi akacjami (http7/www biblionetka.pl/art aspx?id-83982)

fo/a tym Mssliwski w niezwykle symboliczny sposńbzarysowal chłopskie dzieje, poruszając takie problemy, jak urbanizacją wsi. minimalizowanie roli tradycji na rzecz nowych norm. rezygnacja z kultywowania dawnych obycząjów (darcie pierza czy odkrauamc pierwszej kromki z chicha świątecznego dla ziemi), rozpadanie się więzi .sąsiedzkich, rodzinnych i w ogóle ludzkich na rzecz częsty ch kłótni, jak na przykład o miedzę (wątek kłótni o miedzę Pietruszków i Prażuchów- przypomina słynny motyw komedii Sami swoi Sylwestra Chęcińskiego) Na przykładzie rodziny Szymona Pietruszki czytelnik otrzymuje głęboką refleksie autora próbującego rozwikłać, co jest w życiu najważniejsze - rzeczy materialne, takie jak dom czy ciepła posadka w biurze, czy może poszukiwanie czegoś głębszego.

I uniwersalnego, rozważanie fundamentalnych kwestii życia, śmierci, miłości, dobra

Ta momentami groteskowa opowieść jest przeznaczona dla wielbicieli prozy refleksyjnej, ale także dowcipnci. pełnej ciepła i niezwykle wciągającej, w której w mistrzowski sposób zawarte zostały w małych słowach wielkie prawdy, a obrazowość polskiej wsi łączy się z jej prostotą Nic należy zrazać się brakiem chronologii fabuły oraz luźnym tokiem skojur/cn. ponieważ jest to doskonałe pizcniyśłany zabieg autom który nadaje autentyczności gawed/emu Pietruszki lak samo. jak powieściowa mądrość ludowa o pisowni wyrazu „grób" przez „o"

kresko w anr

i i ni l i i - rerr - i i i I. ; .1.-1-    ___

<r_r 3 drr, I j—UL

tj    X. !mtrffĄ