plamy, przedstawiające temat obrazu, jak i na pozostałe, czyli stanowiące tło. na którym znajduje się temat1).
Rozróżniamy plamy pozytywne, zasadnicze, tworzące obrazy przedmiotów, składających się na temat obrazu, i negatywne, do-
Wyjainlcnte w lektclo
Cbcąc uralołclż plamę w punkcia mocnym, pokrywamy |ej irodek z tym punkiem
pełniające, stanowiące tło dla przedstawionych przedmiotów. Zdarza się bowiem, że plama negatywna ma również konkretny kształt. Przykładem może być żart rysunkowy: obrazek przedstawia dwie twarze, zbliżające się do pocałunku. Jeśli jednak przyjrzymy się rysunkowi uważnie, z łatwością zobaczymy, że plama biała, wypełniająca pole po-między twarzami, a więc negatywna, ma kształt kielicha.
Plama jest Istotą obrazu, rzuca się ona przede wszystkim w oczy, jak np. plama ziemi na tle nieba, jednakże w komponowaniu sprawia pewne trudności. Jeśli np. umieszczamy ją w punkcie mocnym, dość trudno określić, Jak powinna ona go pokrywać, bo przecież można ją. zachowując ten warunek, przesuwać w granicach Jej wielkości. Dlatego ułatwieniem do pewnego stopnia będzie wiadomość, nie zawsze zresztą obowiązująca, że na punkt mocny winien w przybliżeniu trafiać środek plamy.
Pojęcie barwy kompozycyjnej również różni się od potocznego pojęcia barwy, określa bowiem nie tylko kolor, np. czerwony, niebieski czy szary, ale mówi o jego nasyceniu i jasności '*). Jasność barwy jest bodaj żc czy nie ważniejszą jej cechą niż jej ..kolor". Z tego punktu widzenia „czarno-biały" fotogram również posiada barwy — od białej poprzez całą skalę szarych aż do czarnej. Potocznie mówi się o skali tonalnej obrazu.
Unia, plama i barwa są „formalnymi" elementami kompozycji obrazu. Artysta wybiera taki układ kompozycyjny, aby zwrócić uwagę oglądającego na temat główny obrazu. Lecz wielkość, kontrast i położenie plamy na obrazie nie przesądza jeszcze wyniku kompozycyjnego. Dzieje 2
61
Pozornie parodoktatno powiedzeń!#: „N:# komponuj rematu — bowiem tkom-ponujo tle oa tam. niezależnie od twojej wotl. Pamiętaj, aby tkocnponować tło" — potiada dla fotografa głęboki tent praktyczny.
Oprócz łych cech należy pamiętać o Jaskrawości barwy. Porównując dwie barwy spektroskopowe czę»io o Jednakowej Jasności, op. zieloną I czerwoną, tą druga odczujemy Jako Jaskrawsza Barwy Jaskrawsze najcząśclej staramy slą na obrazie wyrajać jaśniej od mniej Jaskrawych.