elementy kompozycji fotograficznej4

Mówiliśmy poprzednio o tym, że tematu głównego nie należy zasadniczo umieszczać w samym środku obrazu. Nie znaczy to jednak bynajmniej, że przesunięcie głównego tematu do boku pola obrazu da nam tym samym prawidłowy kompozycję.

W wielu wypadkach, a szczególnie w krajobrazie — tako bezmyślnie zastosowana asymetria spowoduje jedynie powstanie wrażenia niepokoju. Obraz stanie się nie zrównoważony.

Równowaga plastyczna przypomina nieco równowagę fizyczny, jednakże różni się od niej zasadniczo. Podczas gdy zagadnienie równowagi fizycznej jest pojęciem ścisłym i wymiernym, równowaga plastyczna, lub jej brak. daje się stwierdzić jedynie subiektywnie, wrożeniowo.

Zasadę równowagi fizycznej wyrażamy równaniem iloczynów sił przez ramię:

Fin “ Pin

gdzie FiF* — siły, przełożone do ramion nr*. Im krótsze ramię, tym większa siła je równoważy.

Równowaga plastyczna nie ma wyrazu matematycznego, jednakże Istnieje duże jej podobieństwo z równowagę fizyczny. Dla zrozumienia zagadnienia wprowadzić musimy pojęcie „ciężkości" (zamiast wagi). Jest to pojęcie niewymierne, wrażeniowe.

Mówiyc o równowadze, musimy zastanowić się nad istoty „ciężkości" poszczególnych elementów obrazu. Na tę „ciężkość" wpływa szereg czynników, a więc: wielkość plamy, wartość tonalna (stopień zaciemnienia) plamy, kontrast pomiędzy plamy a jej tłem, ostrość plamy i wreszcie wartość emocjonalna przedmiotu, który ta plama przedstawia.

Wyobraźmy sobie powierzchnię obrazu oparty na ostrzu igły. Roz-mieszczajyc na niej elementy obrazu, „obciyżamy" jy niejako. Powlera-

70

chnia „obciążona” w ten sposób np. w punkcie A Jak gdyby przechyli się. Powtarzam, że traktujemy to zjawisko wrażeniowo, psychologicznie, a nie fizycznie. Ciężar fizyczny obrazu fotograficznego Jest tak znikomy, że nie spowoduje dostrzegalnego pochylenia. Gdyby jednakże takie pochylenie nastąpiło, moglibyśmy przywrócić powierzchni obrazu

PowionchnU obrazu zrównowa-tona _na ostrzu igły"

.Obdłton* polo obrazu traci

równowago

poprzednie położenie, umieszczając na niej jakikolwiek element obrazu Jako przeciwwagę, np. B. Ciężkość elementu B jest mniejsza od ciężkości elementu A, jednakże odległość od punktu podparcia r* jest większa od odległości r_A. W przybliżeniu możemy to wyrazić równaniem A • r_A - B • r_B

a więc równaniem, wyrażającym równowagę fizyczną, z tym, że gdy

71