Estrogeny, Androgeny

Estrogeny

Estrogeny są hormonami występującymi w jajnikach, jądrach, nadnerczach i łożysku. Wykryto je również u ok. 50 gatunków roślin (fitoestrogeny). Wszystkie estrogeny posiadają 18 atomów węgla, ponadto posiadają pierścień aromatyczny A i grupę -OH przy C3. Zasadniczymi estrogenami występującymi u ludzi są: estron, estradiol i estriol.

Hormonem macierzystym jest estradiol, wytwarzany przez jajniki (pęcnerzyK urraaia; i posiadający największą aktywność biologiczną. Pozostałe hormony są produktami przemiany estradiolu. Decydują o prawidłowym przebiegu cyklu płciowego. Pobudzają wzrost macicy, zwiększają napięcie mięśni macicy oraz wpływają na rozwój gruczołów mlecznych. Zalicza się je do hormonów płciowych żeńskich. Ulegają utlenieniu w wątrobie, a produkty wydalane są z moczem. Część estrogenów wydalana jest w postaci siarczanów lub glukuronidów.

estradiol

Androgeny

Androgeny, podobnie jak inne hormony steroidowe, są pochodnymi steranu. Wszystkie androgeny zawierają 19 atomów węgla oraz grupy metylowe przy CIO i Cl3. W porównaniu do estrogenów są bardziej nasycone, a przy CIO mają dodatkową grupę metylową.

Najważniejszym androgenem jest testosteron, hormon wytwarzany przez komórki Leydiga jąder. Ponadto, do androgenów zalicza się androsteron i androstendion. Najaktywniejszy biologicznie jest testosteron, uważany za właściwy hormon płciowy męski.

testosteron

Krążąc we krwi, androgeny są przeważnie związane z białkami krwi. Androgeny posiadają zdolność pobudzania przemian białek, zmniejszają ilość wydalanego z moczem azotu, bez równoczesnego podwyższania poziomu azotu niebiałkowego we krwi.

Androgeny wytwarzane są nie tylko przez jądra, ale również przez część korową nadnerczy oraz przez jajniki i łożysko. Testosteron i inne androgeny są bardzo szybko unieczynniane przez wątrobę i dlatego po podaniu doustnym są nieaktywne. Androgeny występują w moczu jako rozpuszczalne w wodzie siarczany i glukuronidy. Androgeny posiadające grupę ketonową C=0 przy węglu 17 noszą nazwę 17-ketosteroidów (androsteron, androstendion, dehydroepiandrosteron).