Androgeny, podobnie jak inne hormony steroidowe, są pochodnymi steranu. Wszystkie androgeny zawierają 19 atomów węgla oraz grupy metylowe przy CIO i Cl3. W porównaniu do estrogenów są bardziej nasycone, a przy CIO mają dodatkową grupę metylową.
Najważniejszym androgenem jest testosteron, hormon wytwarzany przez komórki Leydiga jąder. Ponadto, do androgenów zalicza się androsteron i androstendion. Najaktywniejszy biologicznie jest testosteron, uważany za właściwy hormon płciowy męski.
testosteron
Krążąc we krwi, androgeny są przeważnie związane z białkami krwi. Androgeny posiadają zdolność pobudzania przemian białek, zmniejszają ilość wydalanego z moczem azotu, bez równoczesnego podwyższania poziomu azotu niebiałkowego we krwi.
Androgeny wytwarzane są nie tylko przez jądra, ale również przez część korową nadnerczy oraz przez jajniki i łożysko. Testosteron i inne androgeny są bardzo szybko unieczynniane przez wątrobę i dlatego po podaniu doustnym są nieaktywne. Androgeny występują w moczu jako rozpuszczalne w wodzie siarczany i glukuronidy. Androgeny posiadające grupę ketonową C=0 przy węglu 17 noszą nazwę 17-ketosteroidów (androsteron, androstendion, dehydroepiandrosteron).
W środowisku alkalicznym 17-ketosteroidy (androsteron, androstendion, dehydroepiandrosteron) kondensują z m-dwunitrobenzenem tworząc pochodne o fiolkowo-różowej barwie.
Odczynniki: alkohol etylowy absolutny 96% alkohol etylowy 2% m-dwunitrobenzen 2,5 mol/1 KOH w alkoholu etylowym
Do probówki wsypać około 10 pg adrosteronu, a następnie dodać kolejno:
1) 0,2 ml alkoholu etylowego absolutnego
2) 0,2 ml 2 % m-dwunitrobenzenu
3) 0,2 ml 2,5 mol/1 KOH
Roztwór inkubować przez 30 minut w ciemności w temperaturze pokojowej. Powstaje fiołkowo-różowe zabarwienie.
43