Geologia wyklad 1

pofałdc

skalnych na wąskiej przestrzeni - strefy pasm gór-

Czynniki odciążające:

Glazjoizostazja - (zjawisko izostazji związane z obciążeniem, a później odciążeniem obszaru przez lądolód): po raz pierwszy zaobserwowano to zjawisko w Skandynawii, gdzie stwierdzono obecność dawnych linii brzegowych na różnych wysokościach powyżej współczesnego poziomu morza, aż do wysokości 270 m npm. Równolegle obserwowano zachodzące w skali czasu życia ludzkiego wynurzanie się z Morza Bałtyckiego nowych wysp i wzrost powierzchni istniejących. Prowadziło to do wniosku, ze cały obszar Skandynawii i Finlandii podlega podnoszeniu, najsilniejszemu wokół Zatoki Botnickiej. Zjawisko to związane jest z obecnością a następnie zanikiem lądolodu skandynawskiego, którego grubość w fazie maksymalnego rozrostu w części centralnej wynosiła ca 3000 m. Tak znaczna masa lodu musiała spowodować obciążenie litosfery i jej ugięcie, natomiast wraz z zanikiem lądolodu i zmniejszaniem obciążenia litosfera zaczęła wracać do swojego pierwotnego położenia. Maksymalne bezwzględne podniesienie Skandynawii wynosi już ca 850 m, a proces podnoszenia się ciągle trwa chociaż już jego tempo jest znacznie wolniejsze niż na początku deglacjacji.

Pierwszemu etapowi dźwigania glacjoizostatycznego Skandynawii towarzyszyły silne trzęsienia ziemi, których pozostałością są skarpy uskokowe o wysokości do 9 m w północnej

Na zewnątrz płyty Fennoskandii (w Holandii w północnej części Niemiec, Polski) odbywa się wginanie, szybkość = 18-20 mm/lOOlat. Obniżanie - odpływ astenosfery w kierunku podnoszonego izostatycznie obszaru.

-    zmniejszenie się ilości wody w oceanach — (woda zgromadzona w lądolodach),

-    zmniejszenie się objętości (ilości wody) jezior w zachodniej części USA - np. dzisiejsze Wielkie Jezioro Słone w Wielkiej Kotlinie (powierzchnia maksymalnie 6,5 tys. km²) jest niewielka pozostałością znacznie większego jeziora Bonneville, które zajmowało ponad 50 tys. km². Jego zanik wraz z osuszeniem klimatu tej części Ameryki Północnej spowodował nierównomierne podniesienie obszaru, maksymalnie ponad 60 m i deformację dawnych linii brzegowych.

-    niszczenie, degradowanie obszarów kontynentalnych - górskich.